A TRAVEL GUID TO THE MIDDLE AGES

 

The World Through Medieval Eyes

by Anthony Bale

O Anthony Bale είναι καθηγητής Μεσαιωνικών Σπουδών στο University of London και η δουλειά του εδώ, σ’ αυτό το βιβλίο, είναι επιστημονική αλλά ταυτόχρονα προσιτή και ευχάριστη για κάθε αναγνώστη που θα ήθελε να ταξιδέψει μαζί του στον μεσαιωνικό κόσμο, όπως τον σκιαγραφεί μετά από εκτενή μελέτη των γραπτών ενός μεγάλου αριθμού ταξιδευτών της εποχής εκείνης.

Στις σχεδόν 400 σελίδες του ακολουθείς προσκυνητές που ταξιδεύουν από διάφορες χώρες της Ευρώπης προς τους Αγίους τόπους, ιεραποστόλους στα βάθη της Ασίας, εμπόρους που φτάνουν μέχρι την Κίνα ανταλλάσσοντας τα εμπορεύματά τους, ονειροπόλους αλλά και στρατιώτες που ονειρεύονται να κατακτήσουν τους Αγίους Τόπους όπως έκαναν πριν από αυτούς οι σταυροφόροι, διπλωμάτες που ελπίζουν σε στρατιωτικές συμμαχίες κατά των Μαμελούκων, απλούς περιηγητές που έχουν την περιέργεια να γνωρίσουν νέους τόπους και κάποιοι από αυτούς φτάνουν μέχρι «το τέλος του κόσμου» πλέοντας ακόμη πιο ανατολικά από τις Ινδίες και φτάνοντας μέχρι την Ιάβα και τη Σουμάτρα. Αλλά παρακολουθούμε και Μογγόλους στρατιωτικούς και κινέζους εμπόρους, που ακολουθούν την αντίστροφη πορεία και από τα βάθη της Ανατολής φτάνουν μέχρι την Ευρώπη, επίσης μέσα από τις γραπτές αφηγήσεις τους.

 Στις διηγήσεις αμφοτέρων διακρίνουμε, την περιέργεια για το διαφορετικό, την κρυμμένη επιθυμία για κατάκτηση των νέων τόπων αλλά και τον φόβο του ξένου, τον προσηλυτισμό στην εκάστοτε θρησκεία, την προσπάθεια πλουτισμού των ιδίων και των χωρών τους, την ανάμειξη ιστοριών που ακούν από αφηγήσεις κυρίως ντόπιων και αυτών που «βλέπουν με τα ίδια τους τα μάτια».

Η Βενετία, ως αυτοκρατορική δύναμη μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης, αποτέλεσε κομβικό σταθμό για τους προσκυνητές των Αγίων Τόπων, από όπου επιβιβάζονταν στο καράβι για την Κύπρο και μετά την Παλαιστίνη, αλλά και για τους εμπόρους που μετά ακολουθούσαν οδικώς τους Δρόμους του Μεταξιού. Ο Μπέιλ περιγράφει τη Βενετία αναλυτικά, όχι μυθιστορηματικά αλλά με γλαφυρές, αληθινές περιγραφές: τους δρόμους, τα πανδοχεία, τους διάφορους επαγγελματίες, τους ταξιδευτές, τα ιστιοφόρα, τα διάφορα εθνικά νομίσματα, τα ταξιδιωτικά πρακτορεία, τους χάρτες, τις κάθε είδους οδηγίες, την πανώλη και τα πτώματα στους δρόμους, τους καταλόγους με τις απαραίτητες προμήθειες για τους ταξιδευτές, τους γραφειοκρατικούς κανονισμούς της Βενετίας, τις προτροπές αποφυγής κλοπών και πολλά άλλα θέματα, που σε κάνουν να τα ζεις όλα αυτά, εκεί στην Βενετία του Μεσαίωνα και σχεδόν να ανυπομονείς να ξεκινήσει το πλοίο για την Ανατολή.

Αλλά περιγράφει και όλες τις άλλες διαδρομές, είτε τις ακολουθείς με τα πόδια όπως λόγου χάρη την περιήγηση των προσκυνητών στους Αγίους Τόπους, τους περιπάτους των ταξιδιωτών στην Κωνσταντινούπολη μετά την κατάκτησή της από τους «Φράγκους» σταυροφόρους το 1204, είτε τις διασχίζεις με άλογα, καμήλες, γαϊδούρια, άμαξες για να φτάσεις στα βάθη της Ανατολής, εκεί που σήμερα βρίσκεται το Πεκίνο, που αποτελεί την πολυπληθέστερη και πλουσιότερη πόλη του τότε κόσμου (την περίοδο 1300 με 1400) με πληθυσμό πάνω από μισό εκατομμύριο κατοίκους, τη στιγμή που η Ρώμη αριθμούσε 33.000, και το Λονδίνο 50.000.

Είναι απίστευτα σαγηνευτική η γραφή του συγγραφέα και πάντα εμπεριστατωμένη καθώς ακολουθεί ταξιδιώτες στην πορεία τους. Στο τέλος του βιβλίου παρατίθεται μια εκτενής βιβλιογραφία, όχι σε μία λίστα το ένα βιβλίο μετά το άλλο, αλλά γράφοντας πού και πώς χρησιμοποίησε το κάθε ένα από αυτά. Επίσης προτείνει βιβλία που συνιστά για αυτούς που θα ήθελαν περισσότερες πληροφορίες για τα θέματα στα οποία αναφέρεται ο ίδιος στο βιβλίο του!

Την εξαιρετική αυτή δουλειά του Αnthony Bale, ταυτόχρονα ενημερωτική και απολαυστική, ένα πραγματικό ταξίδι στον χρόνο,  σίγουρα θα απολαύσει ο αναγνώστης.