The Big Bang

 

Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΡΗΞΗ

Το φαινόμενο Doppler. Σύμφωνα με αυτό το φαινόμενο, η συχνότητα ενός ήχου που ακούμε μεταβάλλεται σε συνάρτηση με την κίνηση της πηγής που τον εκπέμπει. Για παράδειγμα, ο ήχος ενός αυτοκινήτου ή ενός τρένου, γίνεται οξύτερος ή  βαρύτερος, ανάλογα με το αν πλησιάζουν ή απομακρύνονται από μας.

Με ανάλογο τρόπο συμπεριφέρεται και το φως. Αν η πηγή κινείται, το ηλεκτρομαγνητικό κύμα φτάνει στον παρατηρητή με διαφορετική συχνότητα• και, συνεπώς με διαφορετικό μήκος κύματος από αυτό που εκπέμπεται. Έτσι αν ένα άστρο πλησιάζει προς τη Γη, το φως του θα μετατοπιστεί προς την κυανή περιοχή του φάσματος• αν απομακρύνεται, το φως που δεχόμαστε θα μετατοπιστεί προς μεγαλύτερα μήκη κύματος, δηλαδή προς το ερυθρό.

Στηριγμένος σ’ αυτό το απλό φαινόμενο –«ίσως το φως θα είναι μια νέα τυραννία, ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει»- ο αστρονόμος Hubble έφτασε το 1929, σε μια επαναστατική διαπίστωση για το Σύμπαν: ότι οι γαλαξίες απομακρύνονται!

Πράγματι: οι χαρακτηριστικές φασματικές γραμμές στις οποίες το φως ενός άστρου αναλύεται, παρουσίαζαν μια διαρκή και αναμφισβήτητη μετατόπιση προς το ερυθρό. Μετατόπιση μάλιστα τόσο μεγαλύτερη όσο η απόσταση του γαλαξία στον οποίο ανήκε το άστρο ήταν μεγαλύτερη.

 Από πού όμως απομακρύνονται οι γαλαξίες; Ο αθεράπευτος εγωισμός μας θα έδιδε την απάντηση ότι απομακρύνονται από μας, από τον δικό μας Γαλαξία. Αυτό ωστόσο αντιφάσκει με μια γενικά παραδεκτή κοσμολογική αρχή, που δέχεται την ομοιογένεια του Σύμπαντος και δεν αποδίδει καμιά ιδιαίτερη σημασία στον Γαλαξία μας. Έτσι οι πιθανοί κάτοικοι οποιουδήποτε γαλαξία θα έβλεπαν και αυτοί τους άλλους γαλαξίες να απομακρύνονται και μάλιστα με τον ίδιο απλό νόμο που διατύπωσε ο Hubble. Με ταχύτητα, δηλαδή, απομακρύνσεως ανάλογη προς την απόστασή τους. Όσο μακρύτερα είναι ο γαλαξίας , τόσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα φυγής του.

Κέντρο στο Σύμπαν δεν υπάρχει

Ο Επιμενίδης ο Κρης είχε πει κάτι παρόμοιο: Δεν υπάρχει κέντρο -«ομφαλός»- ούτε στη γη ούτε στη θάλασσα, γιατί αν υπήρχε θα ήταν ορατό από τους θεούς, αφανές όμως στους θνητούς.

 Το συμπέρασμα, πάντως, από την απομάκρυνση των γαλαξιών, είναι συγκλονιστικό.

Ζούμε σ’ ένα Σύμπαν που διαστέλλεται! Το Σύμπαν δεν είναι στατικό, αλλά διαστέλλεται δημιουργώντας διαρκώς καινούριο χώρο γύρω του. Ο ίδιος ο χώρος μεγαλώνει!

Ερωτήσεις, γράφει ο Γραμματικάκης, όπως «τι υπάρχει πέρα από το Σύμπαν» ή «σε τι διαστέλλεται το Σύμπαν» είναι χωρίς νόημα.

Είναι λοιπόν αναμφισβήτητο ότι οι γαλαξίες απομακρύνονται, τούτο όμως οδηγεί σε μια παραδοχή αναπότρεπτη. Ότι κάποια στιγμή στο μακρινό παρελθόν, οι γαλαξίες είχαν μια κοινή εκκίνηση. Όλη, δηλαδή, η ύλη και η ενέργεια του Σύμπαντος- η φωτεινή ακτινοβολία, οι γαλαξίες, οι πλανήτες, η αρχέγονη ύλη του σώματός μας- ήταν συγκεντρωμένα σε ένα σημείο! Ένα σημείο, την αρχή του παντός, που είχε άπειρη πυκνότητα και θερμοκρασία.

Στο σημείο αυτό, κάποια στιγμή και για λόγους που δεν γνωρίζουμε, έγινε μια τρομακτική έκρηξη. Από αυτήν την έκρηξη, το Big Bang, προήλθε το σημερινό Σύμπαν. Η φυγή των γαλαξιών οφείλεται στην τεράστια ορμή που απέκτησε η αρχέγονη ύλη κατά την έκρηξη• και που, ακόμη και σήμερα, είναι ικανή να υπερνικά τις δυνάμεις έλξεως ανάμεσα στους γαλαξίες.

Συγκεκριμένο σημείο όπου έγινε η έκρηξη δεν μπορεί να νοηθεί.

 

Ο ίδιος ο χώρος και ο χρόνος δημιουργούνται τη στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης.

 Αυτή η βασική αρχή, που συνάγεται από τη γενική θεωρία της σχετικότητας, μας απαλλάσσει από ενοχλητικές ερωτήσεις για το τι έγινε ή τι υπήρχε «πριν». Τίποτα δεν υπήρχε και τίποτα δεν έγινε πριν, αφού ο χρόνος και ο χώρος δεν ήταν υπάρχουσες οντότητες.

 

Όπως υπολογίζεται εύκολα από τον νόμο του Hubble και από πρόσφατες παρατηρήσεις, η Μεγάλη Έκρηξη πρέπει να έλαβε χώρα πριν από 14 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια. Αυτή είναι η χρονική στιγμή μηδέν.

 

Ένα δευτερόλεπτο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, η θερμοκρασία από άπειρη που ήταν, πέφτει στα 10 δισεκατομμύρια βαθμούς. Στη θερμοκρασία αυτή τα αρχέγονα υλικά σωματίδια –το γενικόλογο υποδηλώνει και την άγνοιά μας- έχουν ήδη διασπαστεί σε πρωτόνια και νετρόνια.

Το νεαρό Σύμπαν περιέχει επίσης ηλεκτρόνια και ποζιτρόνια, που διαρκώς συγκρούονται και εξαϋλώνονται σε φως.

 Αντίστροφα η φωτεινή ακτινοβολία διαρκώς μετατρέπεται σε ύλη.

 Οι πυρήνες του δευτερίου και του ηλίου σχηματίζονται από πρωτόνια και νετρόνια.

 Στην ηλικία των 400.000 χρόνων η θερμοκρασία του Σύμπαντος πέφτει στους 3.000 βαθμούς και τότε σχηματίζονται τα πρωταρχικά άτομα• προς τούτο τα ηλεκτρόνια συλλαμβάνονται σε καθορισμένες τροχιές γύρω από τους πυρήνες και κάνουν την εμφάνισή τους τα άτομα του υδρογόνου και του  ηλίου, που από τότε δεσπόζουν στη σύσταση του Σύμπαντος.

Τα άτομα όμως είναι ηλεκτρικά ουδέτερα, και έτσι οι αλληλεπιδράσεις του φωτός με την ύλη γίνονται πολύ δύσκολες.

Το φως αποδεσμεύεται από την ύλη και αρχίζει τη μοναχική του περιπλάνηση στο Σύμπαν.

 Είναι το ίδιο που φτάνει ως εμάς σήμερα, αποτελώντας έναν αψευδή μάρτυρα της Μεγάλης Έκρηξης.

 

Τρία δισεκατομμύρια χρόνια μετά την Έκρηξη σχηματίζονται οι κβάζαρ, που παρατηρούνται σήμερα στις εσχατιές του Σύμπαντος με ισχυρά τηλεσκόπια• είναι οι αρχέγονοι γαλαξίες.

 

 Ο δικός μας και οι άλλοι γαλαξίες σχηματίζονται υπό την επίδραση του βαρυτικού πεδίου, 7 δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.

 

Τέλος, πριν από 5 δισεκατομμύρια χρόνια από σήμερα και ενώ το Σύμπαν έχει ήδη την υπολογίσιμη ηλικία των 10 δισεκατομμυρίων ετών, από κάποια τοπική συγκέντρωση ύλης στον Γαλαξία μας  γεννιέται με αργή διαδικασία ο Ήλιος.

 

 Από το ίδιο νεφέλωμα που σχημάτισε τον ήλιο αποσπώνται, λίγο αργότερα, κομμάτια ύλης που θα εξελιχτούν στους πλανήτες. Ένας από αυτούς, η Γη, θα αναδειχθεί ικανός να φιλοξενήσει το φαινόμενο της ζωής.

 

Γιατί πιστεύουμε στη Μεγάλη Έκρηξη

 

Στην πολύ μεγάλη πλειονότητά τους, οι επιστήμονες πιστεύουν στη Μεγάλη Έκρηξη (the Big Bang).

Η απομάκρυνση των γαλαξιών είναι μια πολύ σοβαρή ένδειξη για την ορθότητα της θεωρίας αυτής• αλλά δεν είναι αρκετή.

Η γενική θεωρία της σχετικότητας, με την οποία περιγράφηκε η δομή του κόσμου από τη μεγαλοφυΐα του Αϊνστάιν ταυτίζεται και αυτή  με το σημείο μηδέν της Μεγάλης Έκρηξης.

Εκτός όμως από αυτά, υπάρχουν και δύο σοβαρές πειραματικές ενδείξεις που υποστηρίζουν τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης.

Η πρώτη αναφέρεται στην περίοδο της πυρηνοσύνθεσης, που οδήγησε στον σχηματισμό των πρώτων στοιχείων του περιοδικού συστήματος. Και έχει ως βάση το εντυπωσιακό γεγονός ότι, παρά τη φαινομενική ποικιλία της, η ύλη στο σημερινό Σύμπαν αποτελείται κατά 75% από υδρογόνο• το ήλιο συνιστά το 22-23 %, ενώ βαρύτερα στοιχεία (π.χ. οξυγόνο, άζωτο ή ο σίδηρος), τα οποία είναι τόσο οικεία στην ανθρώπινη ζωή, δεν συνιστούν πάνω από 2-3% της ύλης του Σύμπαντος.

Οι πυρήνες όμως του ηλίου σχηματίστηκαν από την ένωση δύο πρωτονίων και δύο νετρονίων, τα πρώτα 15 λεπτά μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Τότε και μόνο τότε ήταν ευνοϊκές οι ενεργειακές συνθήκες γι’ αυτήν την πυρηνική διαδικασία. Με βάση τους νόμους της πυρηνικής φυσικής είναι δυνατόν να υπολογιστεί το ποσοστό του ηλίου που παρήχθη μ’ αυτόν τον τρόπο. Οι υπολογισμοί, ως εκ θαύματος, συμφωνούν με την πραγματική τιμή που ανευρίσκεται σήμερα στο Σύμπαν.

 

Το δεύτερο «πειραματικό» στήριγμα στο θεωρητικό πρότυπο, (στη Μεγάλη Έκρηξη), αναφέρεται σε μια άλλη ανακάλυψη από τις εντυπωσιακότερες στην ιστορία της επιστήμης.

Ο θεωρητικός φυσικός Gamow και οι συνεργάτες του υπολόγισαν ότι η φωτεινή ακτινοβολία που υπήρχε στο βάθος του διαστήματος από την ηλικία του Σύμπαντος των 400.000 ετών, πρέπει να έχει σήμερα μια θερμοκρασία περίπου 3 βαθμών Κέλβιν• λίγο δηλαδή πάνω από το απόλυτο μηδέν. Οι υπολογισμοί του πέρασαν σχεδόν απαρατήρητοι, επειδή τότε λίγοι πίστευαν στη δημιουργία του Σύμπαντος από μια αρχική υπέρθερμη σφαίρα.

 

 Η ιστορική ανακάλυψη ήρθε τυχαία, όπως γίνεται συχνά στη φυσική.

 

Το 1965, ανακάλυψαν μια ανεξήγητη ακτινοβολία. Η σωστή ερμηνεία δόθηκε γρήγορα και ήταν συγκλονιστική: η ακτινοβολία αυτή είναι το φως που αποδεσμεύτηκε από την ύλη, δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Είναι μια ακτινοβολία μικροκυμάτων, με θερμοκρασία 3 Κ. Όπως η ζέστη σ’ ένα σβησμένο τζάκι, η ασθενική ακτινοβολία μικροκυμάτων πιστοποιεί την ύπαρξη μιας λαμπρότατης φωτιάς στο παρελθόν.

 

Το 1989 εκτοξεύτηκε στο διάστημα ο δορυφόρος COBE, o οποίος επιβεβαίωσε ότι η κοσμική ακτινοβολία ερχόταν πράγματι από όλα τα σημεία του ουρανού και δεν άφηνε αμφιβολία για την κοσμογονική της προέλευση.

Μια άλλη όμως ανακάλυψη του COBE συντάραξε την επιστημονική κοινότητα όσο και την κοινή γνώμη.

 

 Αφορούσε τον σχηματισμό των γαλαξιών.

 

Την εμφάνιση δηλαδή, μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, κάποιων πρώιμων συγκεντρώσεων ύλης. Έμοιαζαν με ανεπαίσθητους κυματισμούς

(ripples) σε έναν απέραντο και ομοιόμορφο ωκεανό.

 

Με ακόμα μεγαλύτερη ακρίβεια μελετήθηκε η ακτινοβολία μικροκυμάτων από τον δορυφόρο WMAP, που στάλθηκε στο διάστημα στις αρχές του 2000.

Με βάση τα αποτελέσματά του, η ηλικία του Σύμπαντος μειώθηκε από τα 15 δισεκατομμύρια στα 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια.

 

 

RIPPLES IN THE COSMOS

 

by Michael Rowan – Robinson

 

Ο Μάικλ Ρόουαν Ρόμπινσον ( 1942), είναι αστρονόμος, αστροφυσικός και καθηγητής αστροφυσικής στο Imperial College of London.

Έγραψε αυτό το βιβλίο το 1993, εγώ το αγόρασα το 1994 και ήρθε η σειρά του να το διαβάσω το 2025!!!

Φυσικά σε έναν επιστημονικό τομέα, όπως η αστρονομία, το βιβλίο θεωρείται παρωχημένο. Έτσι, το άνοιξα τυχαία και άρχισα να διαβάζω από περιέργεια.

 Ήταν τόσο προσιτός ο γραπτός λόγος του και τόσο ενδιαφέροντα αυτά που γράφει, απευθυνόμενος σε ένα μη επιστημονικό κοινό, που το συνέχισα και το απόλαυσα. Μου θύμισε τον λόγο του δικού μας του Γιώργου Γραμματικάκη, του φυσικού, (να μας μαγεύει τις νύχτες στον Ψηλορείτη μιλώντας για τα αστέρια), το βιβλίο του οποίου, « Η Κόμη της Βερενίκης» έρχεται σε επόμενη παρουσίαση.

Το κεντρικό θέμα του βιβλίου είναι, όπως γράφει ο ίδιος ο συγγραφέας του, η αναζήτηση μιας εξήγησης σχετικά με τον σχηματισμό των γαλαξιών, συμπλεγμάτων γαλαξιών και ακόμα μεγαλύτερων δομών μέσα σε ένα σύμπαν το οποίο αρχικά ήταν απίστευτα ομαλό και ενιαίο.

Από το 1965, οπότε και οι επιστήμονες ανακάλυψαν την ακτινοβολία μικροκυμάτων στο βάθος του σύμπαντος, έψαχναν να βρουν αυτούς τους κυματισμούς (ripples).

Ανακαλύπτωντάς τους, στις 23 Απριλίου του 1992, με το διαστημικό τηλεσκόπιο COBE (Cosmic Background Explorer), είχαν ένα στιγμιότυπο του σύμπαντος 300.000 χρόνια μετά το Big Bang, όταν η φάση της πύρινης σφαίρας τελειώνει και η ύλη διαχωρίζεται από την ακτινοβολία.

 

 On Page 62 of this interesting book we find a chapter with the title

“The Big Bang Universe”.

·         In 1929, (the year of the Great Depression!) Edwin Hubble discovered that the galaxies are receding from us, at a rate that increases with distance, which means that we live in an expanding universe.

Extrapolating the expansion backwards in time, points to the Big Bang. But it was the discovery of the microwave background radiation, in 1965 that showed, the universe really did have its origin in a Big Bang and the early phases of the universe were dominated by radiation.

The universe was, in fact, born in a blaze of light.

Among other evidence that convinced astronomers of the Big Bang model, was the abundances of the light elements, helium, deuterium and lithium, which cannot be explained by stellar processes.

The microwave background radiation we detect today in the universe, was last emitted by matter, a few hundred thousand years after the Big Bang (very early, if we consider that the Big Bang happened 10 to 15 billion years ago ) and it is characterized by an impressive smoothness and isotropy ( it looks the same whichever direction you look in the sky).

 But the galaxies, the stars and we our-selves demonstrate that the universe today is far from being uniform. So how did the universe evolve from a state of almost perfect uniformity to the vast contrast of densities we see today?

This is a central question of the cosmological debate.

 

·         In this book the author focuses on two discoveries that led the problem a little forward, and both involved telescopes in orbit around the Earth.

The IRAS (Infrared Astronomical satellite), which mapped the distribution of galaxies in the universe,

and

The COBE (Cosmic Background Explorer), with its detection of minute “ripples” in the microwave background radiation.

 

·         Ο  IRAS – ήταν το πρώτο διαστημικό τηλεσκόπιο, που εκτοξεύθηκε το 1983 και πραγματοποίησε έρευνα του νυχτερινού ουρανού, σε μήκη κύματος υπέρυθρης ακτινοβολίας, επί δέκα μήνες, με ευρήματα εντυπωσιακά για την εποχή. Σήμερα βρίσκεται ακόμα σε τροχιά γύρω από τη Γη.

 

·         Much of the light radiated by stars, over 99% in some galaxies, is absorbed by interstellar dust.

 The dust grains re-radiate the energy they have absorbed at far infrared wavelengths.

 The typical size of these grains is of two kinds, like very fine sand and like soot.

The problem is that the far infrared wavelengths where the dust grains radiate, are inaccessible from the ground, because of the strong absorption of the earth’s atmosphere, mainly due to water vapour and carbon dioxide. So, the space telescope IRAS was built to do this job, by the Dutch, the Americans and the British, in 1983.

·         The deeper meaning of the discovery of the ripples is that we now understand the evolution of the universe from a time 300,000 years after the Big Bang until today, 13 billion years, or so, later with lots of details to be filled in.

Our understanding of the origin of the light elements shows that we can safely extrapolate this picture back to a time one second after the Big Bang.

As some particle physicists are saying, the COBE ripples prove that inflation occurred.

 In his last, very interesting, chapter Rowan-Robinson deals with the question:

 

WHAT IS SCIENCE?

 

He gives the answers of the two philosophers of science, Karl Popper and Thomas Kuhn, with Popper saying that science consists of theories proposed by imaginative conjecture, together with attempts to refute these by means of carefully designed experiments and Kuhn focusing on the sociology of science.

Then he gives his own scientific vision, a holistic, as he says, view of science which “you have to experience to understand it”.

Modern scientists can understand fully a small part of the vision, as astronomers, for example, know almost nothing of biology and physicists of the very early universe, know little of the rest of the astronomical universe, and so on, across the whole of science.

 

·         In his Pensées, Blaise Pascal, the contemporary of Newton and Descartes, talks for the first time about the feelings of a human being adrift in the universe, brought to birth by the Newtonian revolution.

 

The eternal silence of those infinite spaces strikes me with terror.

When I consider the short extent of my life, swallowed up in the eternity before and after, the small space that I fill or even see, engulfed in the infinite immensity of spaces unknown to me and which know me not, I am terrified and astounded to find myself here and not there.

 

Rowan – Robinson ends this last chapter by saying, that scientists who engage in debates with clerics about the existence of God are wasting their time, because, on the one hand, science does not have anything to say about such questions and on the other hand, clerics who claim they have special insight, which allows them to criticize scientific theories, are equally mistaken.

In the Tractatus, Wittgenstein makes a sharp demarcation between what can be said by logic and by science and what can not. All questions of meaning, ethics and value “…..we must consign to silence”.

 

Envoi (conclusion)

 

The lumpiness seen in the IRAS galaxy surveys and the ripples seen in the microwave background radiation by COBE confirm, that the universe is dominated by dark matter and that this dark matter plays an essential role in the formation of the galaxies and all other structures in the universe.

These discoveries lead to the theory of inflation when the nuclear and electromagnetic forces were bound into a single unified force in the very early universe.

 

 “ In this book”, he continues, “ I have stressed, however, that there is no direct evidence either for this first single force or for inflation”.

Theoreticians like Stephen Hawking claim the microwave background ‘ripples’ are direct evidence for inflation.

 

 But in spite of the immense effort being put by the theoreticians, the writer of the book says the inflationary universe remains a fascinating but rather metaphysical speculation.

 

“The ripples show, however, that we have the right general ideas about the history of the Big Bang and how galaxies have formed, even if the details turn out to be different in the future.

 This is a remarkable achievement of twentieth century cosmology.”

 

 

Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, του Κάρολου Δαρβίνου, Κεφάλαια 3 & 4

Σύγκριση των νοητικών ικανοτήτων του ανθρώπου με τις νοητικές ικανότητες των ζώων.

Δεν χωράει αμφιβολία πως υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στη νοημοσύνη ακόμα και του κατώτερου ανθρώπου και τη νοημοσύνη ακόμα και του ανώτερου ζώου.

·         Η ιδέα του ανθρώπου να κατεργαστεί μια πέτρα και να την κάνει εργαλείο, είναι μια απόδειξη.

·         Ούτε και  πέρασε από το μυαλό των πιθήκων να εκφράσουν συγκεκριμένες ιδέες με συγκεκριμένους ήχους, με ελάχιστες εξαιρέσεις που έχουν να κάνουν με την επιβίωσή τους.

·         Η αφιλοκερδής αγάπη για κάθε τι ζωντανό και όχι μόνο για το είδος τους, είναι επίσης χαρακτηριστικό μόνο των ανθρώπων.

Παρόλα αυτά, όσο σημαντική κι αν είναι η διαφορά ανάμεσα στο πνεύμα του ανθρώπου και αυτό του ανώτερου ζώου, πρόκειται για διαφορά ποσοτική και όχι ποιοτική. Συναισθήματα, διαισθήσεις, συγκινήσεις, διάφορες ικανότητες, όπως η προσοχή, η περιέργεια, η μίμηση, ο λογισμός κλπ μπορούν να βρίσκονται «εν τη γενέσει» ή καμιά φορά αρκετά ανεπτυγμένες και στα κατώτερα ζώα. Είναι, ακόμα, ενδεικτικά κάποιας κληρονομικής βελτίωσης, όπως μαρτυρεί η σύγκριση του κατοικίδιου σκύλου με τον λύκο.

Δεν είναι καθόλου απίθανο, ο σχηματισμός γενικών εννοιών όπως η αυτοσυνειδησία κλπ που προσιδιάζουν αποκλειστικά στον άνθρωπο, να είναι δευτερογενή αποτελέσματα άλλων, πολύ ανεπτυγμένων διανοητικών ικανοτήτων, που κι αυτές πάλι είναι το αποτέλεσμα, προπαντός, της αδιάκοπης χρήσης μιας τέλειας γλώσσας. Σε ποια ηλικία το νεογέννητο παιδί αποκτά την ικανότητα της αφαίρεσης; Σε ποια ηλικία αποκτά αυτοσυνειδησία και την ικανότητα να στοχάζεται γύρω από την ύπαρξή του; Δεν μπορούμε να απαντήσουμε, όπως δεν μπορούμε να εξηγήσουμε και την ανιούσα οργανική κλίμακα. Η γλώσσα φέρει ακόμα τα σημάδια της βαθμιαίας εξέλιξής της.

Η ηθική συναίσθηση, η συνείδηση, συνιστά ίσως την πιο ξεκάθαρη οροθετική γραμμή ανάμεσα στον άνθρωπο και τα κατώτερα ζώα.

 

Η Καταγωγή του Ανθρώπου, του Κάρολου Δαρβίνου Κεφάλαια 1&2

Κεφάλαιο 1

Αποδείξεις για την καταγωγή του ανθρώπου από κάποια κατώτερη μορφή

« 0 άνθρωπος είναι μεταλλαγμένος απόγονος κάποιας προγενέστερης μορφής;

Όποιος θέλει να απαντήσει στο ερώτημα αυτό πρέπει να εξετάσει αν

η σωματική διάπλαση και

οι πνευματικές ικανότητες

του ανθρώπου παθαίνουν ορισμένες έστω και ελαφρές μεταβολές. Και αν αυτές οι μεταβολές μεταβιβάζονται στους απογόνους του, σύμφωνα με τους νόμους που ισχύουν στα κατώτερα ζώα».

 

Ο άνθρωπος ως προς τη σωματική του διάπλαση, είναι φτιαγμένος στο ίδιο «καλούπι» με τα άλλα θηλαστικά: Οστά, μύες, νεύρα, αιμοφόρα αγγεία, σπλάχνα ακόμα και ο εγκέφαλος.

·         Επίσης μπορεί να κολλήσει από τα κατώτερα ζώα ή να τους μεταδώσει ορισμένες αρρώστιες, πράγμα που δείχνει ομοιότητα στους ιστούς και το αίμα ως προς τη στοιχειώδη κατασκευή τους.

·         Η αναπαραγωγική διαδικασία μοιάζει καταπληκτικά σε όλα τα θηλαστικά. Το ωάριο από το οποίο αναπτύσσεται ο άνθρωπος δε διαφέρει σε τίποτα από τα ωάρια των άλλων ζώων.

·         Σε όλα τα ανώτερα ζώα συναντάμε μερικά υποτυπώδη όργανα, όπως οι μαστοί των αρσενικών τετράποδων, τα οποία είναι άχρηστα, αλλά και όργανα «εν τω γίγνεσθαι» τα οποία δεν είναι τέλεια αναπτυγμένα αλλά μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες στους κατόχους τους. Τα υποτυπώδη όργανα είναι εξαιρετικά μεταβλητά, πράγμα ευνόητο αφού όντας άχρηστα, δεν υπόκεινται πια στη φυσική επιλογή. Συχνά εξαφανίζονται αλλά και μερικές φορές επανεμφανίζονται. Για να αντιληφτούμε την ύπαρξη υποτυπωδών οργάνων, αρκεί να υποθέσουμε πως ένας παλιότερος πρόγονος διέθετε τα σχετικά μέρη σε τέλεια κατάσταση και πως για διάφορους λόγους έτειναν να εξαφανιστούν. Το θέμα αυτό, αναλύεται στο έργο του Δαρβίνου «Η Καταγωγή των Ειδών».

Η συγκριτική διάπλαση και ανάπτυξη του ανθρώπου και των άλλων θηλαστικών, οδηγεί στην παραδοχή της κοινής τους καταγωγής. Και συνεπώς οι μεταβολές στη σωματική διάπλαση και τις νοητικές ικανότητες που μεταβιβάζονται κληρονομικά και που είναι φανερές στα κατώτερα ζώα, θα μπορούσαν να συμβαίνουν και στον άνθρωπο.

 

Κεφάλαιο 2

Ο τρόπος ανάπτυξης του ανθρώπου από κάποια κατώτερη μορφή.

Ακόμα και σήμερα, γράφει το 1870 ο Δαρβίνος, ο άνθρωπος παρουσιάζει μεγάλη μεταβλητότητα.

 Αν συγκρίνουμε εκατομμύρια ανθρώπους τον ένα με τον άλλο, όλοι τους διαφέρουν σε κάτι. Παρόμοια ποικιλία διαπιστώνουμε και στις διαστάσεις διαφόρων μερών του σώματος, στο μήκος των ποδιών, το κρανίο, τα δόντια, τις  αρτηρίες, τους μύες.

Όσο για τη μεταβλητότητα ή τη διαφορά των πνευματικών ικανοτήτων των ανθρώπων μεταξύ τους, δεν υπάρχει αμφιβολία.

Όπως επίσης δεν αμφισβητείται και η κληρονομική μεταβίβαση χαρακτηριστικών στον άνθρωπο αλλά και στα άλλα ζώα.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οδηγούν στη μεταβλητότητα των ανθρώπων, των κατώτερων ζώων αλλά και των φυτών.

Κάποιοι από αυτούς:

·         Η αλλαγή συνθηκών ζωής και εδώ παραθέτει ο Δαρβίνος, όπως άλλωστε και σε κάθε άλλη κρίση που διατυπώνει, πολλά παραδείγματα και έρευνες δικές του και συγχρόνων του επιστημόνων.

·         Η αυξημένη χρήση ή αχρηστία των μερών του σώματος.

·         Κάποιες φορές παρατηρούμε ανάσχεση της ανάπτυξης κάποιων μερών του σώματος, όμως διατηρείται η προηγούμενή τους κατάσταση, όπως γίνεται με τον εγκέφαλο των μικροκέφαλων διανοητικά αδύναμων.

Άλλες φορές μια διάπλαση αναστέλλεται στην ανάπτυξη της και θυμίζει κατώτερα ζώα της ίδιας ομάδας. Έτσι μπορούμε να θεωρήσουμε ως επαναστροφή ή αταβισμό τον απλό εγκέφαλο ενός ηλιθίου (idiot),  που μοιάζει περισσότερο με αυτόν του πιθήκου.

 Οι οφειλόμενες στη επαναστροφή διαπλάσεις αποδεικνύουν ότι ο άνθρωπος κατάγεται από κάποια κατώτερη μορφή.

 Βέβαια υπάρχουν και οι «αυτόματες» μεταβολές οι οποίες γίνονται για κάποιους λόγους που δε γνωρίζουμε ακόμα.

Ωστόσο, το σώμα και το πνεύμα του ανθρώπου παθαίνουν μεταβολές, που προκαλούνται άμεσα ή έμμεσα, από τις ίδιες γενικές αιτίες που ισχύουν και για τα κατώτερα ζώα.

 

Με την αύξηση του πληθυσμού των ανθρώπων, στον αγώνα για την ύπαρξη, ο άνθρωπος αναγκάστηκε να υποκύψει στον νόμο

της φυσικής επιλογής, με αποτέλεσμα,

οι κάθε λογής ευεργετικές μεταβολές τυχαίες ή συνηθισμένες να διατηρηθούν, ενώ οι βλαβερές να εξαλειφθούν.

 

Ο άνθρωπος είναι το πιο κυρίαρχο ζώο που εμφανίστηκε ποτέ στη γη και αυτό το οφείλει φυσικά

·         στις νοητικές του ικανότητες

·         τις κοινωνικές του συνήθειες, που του υπαγορεύουν να βοηθάει και να υπερασπίζεται τους ομοίους του,

καθώς και στη

·         σωματική του διάπλαση.

Η υψηλής στάθμης νοητικές του ικανότητες είχαν σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη του έναρθρου λόγου. Εφηύρε εργαλεία, όπλα, ανακάλυψε την τέχνη να ανάβει φωτιά.

Όμως δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε και τη σημασία της σωματικής του διάπλασης. Η διάπλαση του χεριού θα μπορούσε να συγκριθεί με αυτή των φωνητικών του οργάνων. Όμως τα χέρια δε θα είχαν γίνει ποτέ τόσο τέλεια όργανα για να φτιάχνουν εργαλεία κλπ, όσο θα χρησίμευαν για μετακίνηση, άλλος ένας λόγος που ο άνθρωπος στάθηκε όρθιος, στηριζόμενος στα δύο του πόδια.

Η διάπλαση των ανθρωπόμορφων πιθήκων πλησιάζει περισσότερο στο δίποδο παρά στον τετράποδο τύπο.

Ο εγκέφαλος του ανθρώπου, όταν σηκώθηκε όρθιος, γράφει ο Δαρβίνος, αυξάνονταν σε όγκο, όσο αναπτύσσονταν οι διάφορες νοητικές του ικανότητες, «έχω αποδείξει πως ο όγκος του εγκεφάλου των κατοικίδιων κουνελιών είναι σημαντικά μικρότερος από αυτόν των αγριοκούνελων, πράγμα που μπορεί να αποδοθεί στο ότι τα κατοικίδια κουνέλια, περιορισμένα για πολλές γενιές, δεν είχαν την ευκαιρία να ασκήσουν αρκετά τη νοημοσύνη τους».

 

Περίληψη

«Όπως ο σημερινός άνθρωπος υπόκειται, σαν κάθε άλλο ζώο, σε πολύμορφες ατομικές διαφορές ή ελαφρές μεταβολές, το ίδιο, αναμφίβολα, θα πρέπει να συνέβαινε και με τους πρώτους του προγόνους.

Οι τέτοιες μεταβολές θα πρέπει να προέρχονταν από τις ίδιες αιτίες που προέρχονται και σήμερα και θα διέπονταν από τους ίδιους γενικούς και πολύπλοκους νόμους. Και όπως όλα τα ζώα τείνουν να πολλαπλασιαστούν πέρα από τα μέσα επιβίωσής τους, το ίδιο θα πρέπει να έγινε και με τους προγόνους του ανθρώπου, πράγμα που αναπότρεπτα τους οδήγησε στον αγώνα για την ύπαρξη και τη φυσική επιλογή. Τα κληρονομικά αποτελέσματα της αυξημένης χρήσης ορισμένων μερών, θα πρέπει να έδωσαν μεγαλύτερη ισχύ στην επενέργεια της φυσικής επιλογής».

 

Γιατί γράφουμε;

 

 Ο Αντρέας Μήτσου έγραψε κάποιες σκέψεις του.

Ο ίδιος ανέφερε σε συνέντευξή του:

«Γράφω όταν δεν μου φτάνει ο αέρας να ανασάνω».

Όπως και να 'χει, η γραφή είναι μια ανάγκη και ο λόγος που την πυροδοτεί μπορεί να είναι ένας από τους παρακάτω ή οποιοσδήποτε άλλος και είναι αποδεκτός.

Θυμάμαι μια ατάκα ενός καθηγητή λογοτεχνίας σε ένα μυθιστόρημα του Philip Roth, κάνοντας κριτική στην εργασία μιας φοιτήτριάς του, που παρουσίασε ένα δικό της κείμενο, «Αυτό δεν είναι λογοτεχνία, καλύτερα να πας σπίτι σου να γράφεις στο ημερολόγιό σου»!!!  Αυτό είναι αλαζονική αντιμετώπιση, ενός σπουδαίου καθηγητή, αλλά μάλλον δυστυχισμένου.

         «Αιτίες γραφής» του Αντρέα Μήτσου           

·         Πολλοί γράφουν από ενοχή για να την απαλύνουν και να απαλλαγούν από αυτήν.

·         κάποιοι από λύπη ή από πλήξη, λύπη συγκεκριμένη ή ακόμα και απροσδιόριστη

·         άλλοι από νοσταλγία

·         οι περισσότεροι όμως από ματαιοδοξία, από αχαλίνωτη όσο και ανόητη φιλοδοξία (είναι συνήθως φύσεις βουλιμικές, χωροκατακτητικοί και φθονεροί. Εμφορούνται από βεβαιότητες, κατατρύχονται από ιδέες και θεωρίες και είναι μονίμως ανικανοποίητοι. Γράφουν για να αποφύγουν έντρομοι τη συνάντηση με τον εαυτό τους, Μετά από καιρό πάντως θα τους δούμε να περιφέρονται ανέστιοι, έξω από το λογοτεχνικό πεδίο, χρεώνοντας απιστία, αλλά και δόλο στη γραφή, που δεν τους προστάτευσε, που δεν απέτρεψε την κρίσιμη συνάντηση).

·         Υπάρχουν κι αυτοί που γράφουν μόνο γι αυτούς που αγαπούν, για τους φίλους τους και κυρίως για τους προσδοκώμενους φίλους τους.

·         Αλλά και αυτοί που γράφουν ανέμελα, χωρίς συνειδητή πρόθεση. Αυτοί λιμνάζουν στον προθάλαμο της λογοτεχνίας, ανεμίζοντας ανυποψίαστοι τη σημαία της μοναξιάς τους.

 

Πολλές από τις αιτίες γραφής μπορούν να συνυπάρχουν στο ίδιο πρόσωπο. Αν το βοηθήσουμε να αναγνωρίσει και να επιλέξει μία από αυτές, θα του κάνουμε μεγάλο καλό.

Από το diastixo.gr

A TRAVEL GUID TO THE MIDDLE AGES

 

The World Through Medieval Eyes

by Anthony Bale

O Anthony Bale είναι καθηγητής Μεσαιωνικών Σπουδών στο University of London και η δουλειά του εδώ, σ’ αυτό το βιβλίο, είναι επιστημονική αλλά ταυτόχρονα προσιτή και ευχάριστη για κάθε αναγνώστη που θα ήθελε να ταξιδέψει μαζί του στον μεσαιωνικό κόσμο, όπως τον σκιαγραφεί μετά από εκτενή μελέτη των γραπτών ενός μεγάλου αριθμού ταξιδευτών της εποχής εκείνης.

Στις σχεδόν 400 σελίδες του ακολουθείς προσκυνητές που ταξιδεύουν από διάφορες χώρες της Ευρώπης προς τους Αγίους τόπους, ιεραποστόλους στα βάθη της Ασίας, εμπόρους που φτάνουν μέχρι την Κίνα ανταλλάσσοντας τα εμπορεύματά τους, ονειροπόλους αλλά και στρατιώτες που ονειρεύονται να κατακτήσουν τους Αγίους Τόπους όπως έκαναν πριν από αυτούς οι σταυροφόροι, διπλωμάτες που ελπίζουν σε στρατιωτικές συμμαχίες κατά των Μαμελούκων, απλούς περιηγητές που έχουν την περιέργεια να γνωρίσουν νέους τόπους και κάποιοι από αυτούς φτάνουν μέχρι «το τέλος του κόσμου» πλέοντας ακόμη πιο ανατολικά από τις Ινδίες και φτάνοντας μέχρι την Ιάβα και τη Σουμάτρα. Αλλά παρακολουθούμε και Μογγόλους στρατιωτικούς και κινέζους εμπόρους, που ακολουθούν την αντίστροφη πορεία και από τα βάθη της Ανατολής φτάνουν μέχρι την Ευρώπη, επίσης μέσα από τις γραπτές αφηγήσεις τους.

 Στις διηγήσεις αμφοτέρων διακρίνουμε, την περιέργεια για το διαφορετικό, την κρυμμένη επιθυμία για κατάκτηση των νέων τόπων αλλά και τον φόβο του ξένου, τον προσηλυτισμό στην εκάστοτε θρησκεία, την προσπάθεια πλουτισμού των ιδίων και των χωρών τους, την ανάμειξη ιστοριών που ακούν από αφηγήσεις κυρίως ντόπιων και αυτών που «βλέπουν με τα ίδια τους τα μάτια».

Η Βενετία, ως αυτοκρατορική δύναμη μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης, αποτέλεσε κομβικό σταθμό για τους προσκυνητές των Αγίων Τόπων, από όπου επιβιβάζονταν στο καράβι για την Κύπρο και μετά την Παλαιστίνη, αλλά και για τους εμπόρους που μετά ακολουθούσαν οδικώς τους Δρόμους του Μεταξιού. Ο Μπέιλ περιγράφει τη Βενετία αναλυτικά, όχι μυθιστορηματικά αλλά με γλαφυρές, αληθινές περιγραφές: τους δρόμους, τα πανδοχεία, τους διάφορους επαγγελματίες, τους ταξιδευτές, τα ιστιοφόρα, τα διάφορα εθνικά νομίσματα, τα ταξιδιωτικά πρακτορεία, τους χάρτες, τις κάθε είδους οδηγίες, την πανώλη και τα πτώματα στους δρόμους, τους καταλόγους με τις απαραίτητες προμήθειες για τους ταξιδευτές, τους γραφειοκρατικούς κανονισμούς της Βενετίας, τις προτροπές αποφυγής κλοπών και πολλά άλλα θέματα, που σε κάνουν να τα ζεις όλα αυτά, εκεί στην Βενετία του Μεσαίωνα και σχεδόν να ανυπομονείς να ξεκινήσει το πλοίο για την Ανατολή.

Αλλά περιγράφει και όλες τις άλλες διαδρομές, είτε τις ακολουθείς με τα πόδια όπως λόγου χάρη την περιήγηση των προσκυνητών στους Αγίους Τόπους, τους περιπάτους των ταξιδιωτών στην Κωνσταντινούπολη μετά την κατάκτησή της από τους «Φράγκους» σταυροφόρους το 1204, είτε τις διασχίζεις με άλογα, καμήλες, γαϊδούρια, άμαξες για να φτάσεις στα βάθη της Ανατολής, εκεί που σήμερα βρίσκεται το Πεκίνο, που αποτελεί την πολυπληθέστερη και πλουσιότερη πόλη του τότε κόσμου (την περίοδο 1300 με 1400) με πληθυσμό πάνω από μισό εκατομμύριο κατοίκους, τη στιγμή που η Ρώμη αριθμούσε 33.000, και το Λονδίνο 50.000.

Είναι απίστευτα σαγηνευτική η γραφή του συγγραφέα και πάντα εμπεριστατωμένη καθώς ακολουθεί ταξιδιώτες στην πορεία τους. Στο τέλος του βιβλίου παρατίθεται μια εκτενής βιβλιογραφία, όχι σε μία λίστα το ένα βιβλίο μετά το άλλο, αλλά γράφοντας πού και πώς χρησιμοποίησε το κάθε ένα από αυτά. Επίσης προτείνει βιβλία που συνιστά για αυτούς που θα ήθελαν περισσότερες πληροφορίες για τα θέματα στα οποία αναφέρεται ο ίδιος στο βιβλίο του!

Την εξαιρετική αυτή δουλειά του Αnthony Bale, ταυτόχρονα ενημερωτική και απολαυστική, ένα πραγματικό ταξίδι στον χρόνο,  σίγουρα θα απολαύσει ο αναγνώστης.

  

Ο ΜΑΡΞ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ ΤΟΥ ΔΑΡΒΙΝΟΥ

 

της ILONA JERGER

 Για πολλά χρόνια η Γερμανίδα συγγραφέας  του βιβλίου, διάβαζε για τον μεγάλο φυσιοδίφη Δαρβίνο, όχι για να γράψει για τη θεωρεία της εξέλιξης - όπως αναφέρει στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου της, στο κεφάλαιο «Πραγματικότητα και μυθοπλασία» - αλλά εξαιτίας της γοητείας που ασκούσε επάνω της η πορεία ενός ανθρώπου, που προορίζονταν για πάστορας, αλλά η επιστημονική του έρευνα τον οδήγησε να αμφισβητήσει την ύπαρξη του Δημιουργού, με όλες τις ενοχές που συνόδευαν αυτό το συμπέρασμα.

Αφού διάβασε την αλληλογραφία, τις σημειώσεις και κάποιες από τις βιογραφίες του, αποφάσισε να δημιουργήσει τον μυθιστορηματικό χαρακτήρα του Καρόλου Δαρβίνου. Όμως, όταν ανάμεσα στα διαβάσματά της βρέθηκε μπροστά σε ένα ευχαριστήριο γράμμα του προς τον Καρλ Μαρξ, για τον πρώτο τόμο του Κεφαλαίου που του είχε στείλει, ξαφνιάστηκε και ο ενθουσιασμός την οδήγησε να βάλει και τον Μαρξ στο μυθιστόρημα που επιθυμούσε να γράψει, πολύ περισσότερο όταν  πληροφορήθηκε ότι οι δύο άντρες ήταν συγκαιρινοί και ζούσαν σε απόσταση είκοσι μιλίων ο ένας από τον άλλο. Ο Μαρξ εξόριστος στο Λονδίνο και ο αριστοκρατικής καταγωγής Δαρβίνος στις όμορφες εξοχές του Kent.

Με ενδιάμεσο έναν γιατρό, του οποίου ήταν ασθενείς και οι δύο, το έτος 1881 – ένα χρόνο πριν τον θάνατο του Δαρβίνου και δύο χρόνια πριν τον θάνατο του Μαρξ - έρχονται σε επαφή και στη μία και μοναδική συνάντησή τους διαγράφεται η διαφορετικότητα των χαρακτήρων και των θεωριών τους.

Πολύ ωραία δοσμένο το κείμενο, με αντικειμενικότητα και ευκολοδιάβαστο από μία Γερμανίδα δημοσιογράφο που προσπάθησε να διεισδύσει στις ψυχές των δύο μεγάλων ανδρών, να βρει τις ομοιότητες και τις διαφορές του χαρακτήρα αλλά κυρίως των θεωριών τους, που σφράγισαν τον κόσμο ανεξάρτητα από τα αποτελέσματά τους.

Μεσαίωνας

 Μετά τη Ρωμαϊκή ιστορία, τι;

Ο τελευταίος  Ρωμαίος αυτοκράτορας ανεβαίνει στον θρόνο το 475 μ.Χ. και ένα χρόνο αργότερα τον χάνει. Η ειρωνεία είναι ότι είχε το όνομα του ιδρυτή της Ρώμης και του πρώτου Ρωμαίου αυτοκράτορα.

Από τότε και μέχρι τον 15^ο αιώνα η ιστορική περίοδος ονομάζεται

Μεσαίωνας 476 - 1492.

Οι χρονολογίες είναι σχετικές και υπάρχουν διαφορές στην περιοδολόγηση στα διάφορα Ευρωπαϊκά κράτη. Ονομάστηκε δε έτσι, διότι αποτελεί το μεσαίο τμήμα της παραδοσιακής Ευρωπαϊκής ιστορίας, με το προηγούμενο να είναι η Αρχαία ιστορία και το επόμενο η Νεότερη.

 

Μετά το τέλος της Δυτικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, τον 5^ο αιώνα, τα Γερμανικά βασίλεια που δημιουργούνται στην Ευρώπη, συνεχίζουν να αναπτύσσονται και να ευημερούν. Οι απαρχές των Γερμανικών βασιλείων σηματοδοτούν τη μετάβαση από την Ύστερη Αρχαιότητα στον Μεσαίωνα.

Κατά τους τελευταίους αιώνες της ρωμαϊκής κυριαρχίας η απουσία ισχυρών αυτοκρατόρων έστρεψε τον λαό προς την εκκλησία και τον Πάπα, ο οποίος  με τον καιρό συγκέντρωσε στα χέρια του απόλυτη εξουσία και έτσι τέθηκαν οι βάσεις για την επικράτηση του δυτικού Μεσαίωνα και της θρησκευτικής μανίας.

 

·         Η περίοδος από τον 5^ο ως τον 10^ο αιώνα ονομάζεται Πρώιμος Μεσαίωνας, έχοντας ως αρχή του την παρακμή της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Έχει χαρακτηριστεί ως ο «Σκοτεινός Αιώνας» εξαιτίας της πνευματικής παρακμής, ιδιαίτερα στη Βορειοανατολική Ευρώπη.

Εν τω μεταξύ, η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ή αλλιώς Βυζαντινή Αυτοκρατορία, συνεχίζει να υφίσταται.

Έτσι, τον 6^ο αιώνα ο Ιουστινιανός , αυτοκράτορας στην Ανατολή, θεωρείται κατ’ όνομα κυρίαρχος και για τους Γερμανούς βασιλείς της Δύσης, οι οποίοι επιδίδονται σε ένα σωρό πολέμους και δημιουργούν νέα βασίλεια σε ότι απέμεινε από το Δυτικό Ρωμαϊκό Κράτος.

Κατά τον 7^ο αιώνα, στη Μέση Ανατολή αναπτύσσεται μια νέα δύναμη, η Ισλαμική  Αυτοκρατορία, η οποία μετά την ολοκλήρωση των κατακτήσεων στην περιοχή και τη Βόρεια Αφρική, από τον Μωάμεθ και τους διαδόχους του, έφτασε μέχρι την Ιβηρική χερσόνησο. Οι ισλαμικές κατακτήσεις, στις περιοχές της πρώην Ρωμαϊκής επικράτειας,  έφτασαν στο απόγειό τους στα μέσα του 8^ου αιώνα.

Οι Γερμανοί βασιλείς μη μπορώντας να πληρώσουν τους πολεμιστές τους, τούς παραχωρούν μεγάλες εκτάσεις γης και αυτοί υπόσχονται ισόβια πίστη και παροχή στρατιωτικών υπηρεσιών. Στην παραχωρημένη γη, βέβαια, εργάζονται φτωχοί αγρότες. Έτσι αρχίζει να δημιουργείται το φεουδαρχικό σύστημα, που κυριάρχησε στην Ευρώπη από τον 9^ο μέχρι τα μέσα του 13^ου  αιώνα, περίπου 400 χρόνια.

 

·         Κατά τη διάρκεια του Ώριμου Μεσαίωνα, που διήρκεσε από το 1000 ως το 1300 περίπου, η Ευρώπη οργανώνεται κοινωνικά και πολιτικά.

Από το780 οι βαρβαρικές εισβολές σταμάτησαν και ο πληθυσμός της Ευρώπης αυξήθηκε σημαντικά λόγω νέων τρόπων καλλιέργειας της γης και άνθησης του εμπορίου.

Τον 13^ο αιώνα ιδρύονται νέες πόλεις, ανάμεσά τους το Βερολίνο, η Πράγα, η Ρίγα, ενώ οι πόλεις της Φλάνδρας αναδείχθηκαν στα αξιολογότερα εμπορικά κέντρα του μεσαιωνικού κόσμου.

Τότε εμφανίστηκε στη γαλλική γλώσσα ο όρος αστική τάξη. Αυτή ήρθε συχνά σε σύγκρουση με τη φεουδαρχία.

Το 1095 διακηρύχτηκαν για πρώτη φορά οι Σταυροφορίες, που ήταν στρατιωτικές προσπάθειες των Χριστιανών της Δυτικής Ευρώπης να πάρουν πίσω τους Αγίους τόπους από τους Μουσουλμάνους και κατέληξαν στην κατάληψη της Κωνσταντινούπολης το 1204.

Είχε προηγηθεί, το 1054 το Σχίσμα των δύο εκκλησιών, Ρωμαιοκαθολικής και Ορθόδοξης, για το ζήτημα της πρωτοκαθεδρίας.

 Οι Φράγκοι και οι Βενετοί μοιράστηκαν τα κατακτημένα εδάφη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και άσκησαν επί τρεις τουλάχιστον αιώνες τον έλεγχο της οικονομικής ζωής στη Μεσόγειο. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία επανιδρύθηκε το 1261 αλλά δεν ήταν πλέον μεγάλη δύναμη.

 Στα μέσα του 13^ου αιώνα οι Μογγόλοι κατέκτησαν τη Ρωσία, προχώρησαν στην κεντρική Ευρώπη (Πολωνία, Ουγγαρία) και έφτασαν μέχρι την Αδριατική. Οι Τούρκοι, πιεζόμενοι από τους Μογγόλους, φτάνουν στα Βυζαντινά μικρασιατικά παράλια στο τέλος του 13^ου αιώνα. Το 1453 κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη και καταλύθηκε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Την περίοδο του Ώριμου Μεσαίωνα ξεκίνησαν να λειτουργούν τα πρώτα πανεπιστήμια στη Μπολόνια, την Οξφόρδη, το Παρίσι, το Κέιμπριτζ, όπου κυριαρχεί ο σχολαστικισμός, μια προσπάθεια να συμφιλιωθεί ο Χριστιανισμός με τις φιλοσοφικές παραδόσεις της αρχαιότητας, η Λογική με την πίστη. Η εκκλησία συμφώνησε στην ίδρυση πανεπιστημίων, εφόσον όμως τα κείμενα που διδάσκονταν εκεί δεν θα έθιγαν τις βασικές δογματικές θέσεις της.

Η συμφιλίωση του Αριστοτέλη με τη χριστιανική σκέψη πραγματοποιήθηκε βαθμιαία από τα μέσα του 13^ου αιώνα χάρη στο έργο του Θωμά του Ακινάτη (1224 – 1274), μεγάλου θεολόγου, φιλοσόφου και Αγίου της Καθολικής εκκλησίας.

 

·         Κατά τον Ύστερο Μεσαίωνα που περιλαμβάνει τον 14^ο και 15^ο αιώνα, η περίοδος ευημερίας και ανάπτυξης έφτασε στο τέλος της. Ο Μεγάλος  Λιμός, η πανούκλα, οι πόλεμοι, μείωσαν κατά πολύ τον πληθυσμό της Δυτικής Ευρώπης. Μεταξύ 1347 και 1350, η Μαύρη Πανώλη ή αλλιώς Μαύρος Θάνατος εξόντωσε τα 2/5 του ευρωπαϊκού πληθυσμού (μέσα σε 3 χρόνια!!).

 

Ακόμα, οι αιρέσεις, οι διακρατικοί πόλεμοι ( η Αγγλία και η Γαλλία βίωσαν τον εκατονταετή πόλεμο), οι εμφύλιες συγκρούσεις και επαναστάσεις χωρικών, σηματοδοτούν το τέλος του Μεσαίωνα.

 

Παρά την κρίση, όμως, ο 14^ος αιώνας ήταν επίσης εποχή μεγάλης προόδου στις τέχνες και τις επιστήμες. Το ενδιαφέρον για τα

αρχαιοελληνικά και ρωμαϊκά κείμενα, που είχε αρχίσει τον Ώριμο Μεσαίωνα, οδήγησε στην Ιταλική Αναγέννηση.

 

 

Αναγέννηση

Η Αναγέννηση καλύπτει τον 15^ο και 16^ο αιώνα αλλά σύμφωνα με άλλη περιοδολόγηση αρχίζει τον 14^ο αιώνα και φτάνει μέχρι τον 17^ο αιώνα.

Αυτή είναι μία περίοδος που χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια αναβίωσης και υπέρβασης ιδεών και επιτευγμάτων της κλασικής αρχαιότητας.

 Είναι η εποχή του Ουμανισμού, ενός πνευματικού ρεύματος που στόχευε στη μεταρρύθμιση του θεοφοβικού  μοντέλου, που επικρατούσε ως τότε.

Η εξοικείωση με τα λατινικά κείμενα είχε αρχίσει πριν από την Αναγέννηση του 12^ου αιώνα, μέσω επαφών με τους Άραβες κατά τις Σταυροφορίες, αλλά η πρόσβαση σε σημαντικά Ελληνικά κείμενα έγινε ευχερέστερη μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους, όταν πολλοί Βυζαντινοί λόγιοι αναζήτησαν άσυλο στη Δύση και ειδικά στην Ιταλία.

Τα πρώτα ίχνη της Αναγέννησης εμφανίζονται στην Ιταλία από τα τέλη του 13^ου αιώνα, ιδιαίτερα με τα γραπτά του Δάντη και τους πίνακες του Τζιότο. Όπως και να χει, μοιράζεται κοινά χαρακτηριστικά αφενός  με το τέλος της Μεσαιωνικής περιόδου και αφετέρου με τις αρχές της Νεότερης ιστορίας.

Μια νέα σκέψη εκδηλώθηκε στην τέχνη, την αρχιτεκτονική, την πολιτική, την επιστήμη, τη λογοτεχνία. Η εφεύρεση του κινητού τυπογραφικού πιεστηρίου, από τον Γερμανό χρυσοχόο Γουτεμβέργιο το 1440, επιτάχυνε τη διάδοση των ιδεών.

Η άνοδος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας απέκοψε τη δυνατότητα εμπορίου με την Ανατολή και αυτό οδήγησε τους Ευρωπαίους να ψάξουν για νέους εμπορικούς δρόμους, όπως έγινε με τον Χριστόφορο Κολόμβο και την ανακάλυψη της Αμερικής το 1492.

Αυτή η περίοδος περιλαμβάνει άνθηση της λογοτεχνίας στα λατινικά και στις λαϊκές γλώσσες, αλλά η Αναγέννηση είναι περισσότερο γνωστή για τις καλλιτεχνικές της εξελίξεις, με τη συμβολή πολυμαθών όπως ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι και ο Μιχαήλ Άγγελος, που εμπνεύστηκε τον όρο «Αναγεννησιακός Άνθρωπος».

Η Αναγέννηση ξεκίνησε στη Φλωρεντία, ένα από τα πολλά κράτη της Ιταλίας. Οι λόγοι είναι πολλοί, με τους Μεδίκους, της προστάτιδας οικογένειας της πόλης και τη μετανάστευση σ’ αυτήν Ελλήνων λογίων και των κειμένων τους μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους, να αποτελούν τους σπουδαιότερους από αυτούς.

Από την Ιταλία, η Αναγέννηση εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη.

Κάποιοι μελετητές έχουν αμφισβητήσει αν η Αναγέννηση ήταν μια πολιτιστική πρόοδος, θεωρώντας την αντίθετα ως περίοδο απαισιοδοξίας και νοσταλγίας για την κλασική αρχαιότητα.

 

Η θρησκευτική Μεταρρύθμιση (16^ος αιώνας)

Πάντως η διάδοση των ιδεών της Αναγέννησης άνοιξε τον δρόμο για την απαίτηση εξυγίανσης και αναμόρφωσης των εκκλησιαστικών θεσμών της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Με την ταχεία πλέον διάδοση της Αγίας γραφής αφυπνίζεται η συνείδηση, ότι ο λόγος του Ευαγγελίου δεν συνάδει με την τακτική που ακολουθούσε η ηγεσία της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Η προκλητική  πολυτέλεια του βίου των εκκλησιαστικών ηγετών ερχόταν σε αντίθεση με την απλότητα των αποστολικών χρόνων και το αληθινό πνεύμα του Χριστιανισμού.

Από τη μεριά τους οι πάπες, για να διατηρήσουν την εξουσία τους, επέβαλαν βαρείς φόρους (ανάμεσά τους τα συγχωροχάρτια που έπρεπε να πληρώσουν οι Χριστιανοί για να τα αποκτήσουν) στους πιστούς για διάφορους σκοπούς. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να αντιδράσουν κυρίως οι Γερμανοί ηγεμόνες, οι οποίοι ήθελαν να απαλλαγούν από την παπική εξουσία, με αποτέλεσμα τη σύγκρουση και τη διαίρεση της Δυτικής Εκκλησίας.

Κατά τη θρησκευτική Μεταρρύθμιση του 16^ου αιώνα, ιδρύθηκε ο Προτεσταντισμός, ο τρίτος μεγάλος κλάδος του Χριστιανισμού.

Ξεκίνησε στη Γερμανία, όταν ο Μαρτίνος Λούθηρος συνέταξε τις 95 θέσεις του και τις θυροκόλλησε στην είσοδο της μητρόπολης της Βιτεμβέργης. Σ’ αυτές καταδίκαζε μεταξύ άλλων, την πώληση συγχωροχαρτιών και την απόλυτη εξουσία του Πάπα.

Για τους αγρότες και τους φτωχούς των πόλεων η απόσχιση από την Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, έγινε αφορμή για την εξέγερσή τους και την απαίτηση αλλαγών σε κοινωνικό επίπεδο και περισσότερων ελευθεριών.

Ο Λούθηρος αποκήρυξε την Εξέγερση των Χωρικών και παρότι σκοτώθηκαν 100.000 χωρικοί ελάχιστα από τα αιτήματά τους ικανοποιήθηκαν.

Σαν αποτέλεσμα της θρησκευτικής Μεταρρύθμισης όμως, έχουμε τον περιορισμό του ρυθμιστικού ρόλου του Πάπα και την ανάπτυξη ερευνητικού πνεύματος.

Η επιστήμη αποδεσμεύτηκε από τις μεσαιωνικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις, και σημείωσε μεγάλη πρόοδο.

Τα αρχαία ελληνικά επιστημονικά έργα πλούτισαν τις γνώσεις για τη φυσική, την αστρολογία, την ιατρική, τη βοτανική και άλλους επιστημονικούς κλάδους.

Η γεωμετρία και η άλγεβρα, η πυθαγόρεια και η δημοκρίτεια φιλοσοφία, ο Ευκλείδης, ο Γαληνός και ο Αρχιμήδης αποτέλεσαν τη βάση για νέες έρευνες και είχαν λάβει κυρίαρχη θέση στα πανεπιστήμια.

Ο 16^ος αιώνας, μπορεί να θεωρηθεί η αρχή της νεώτερης επιστήμης, με πρωτοπόρους τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι, τον Κοπέρνικο, τον Θεόφραστο Παράκελσο και τον Ανδρέα Βεζάλ.

Ο Έρασμος και ο Λούθηρος χαρακτήρισαν και προέβλεψαν τον 16^ο αιώνα ως τον «χρυσό αιώνα».

Το πνεύμα απελευθερώνονταν από προκαταλήψεις και τα επιστημονικά πεδία, άγνωστα ή απαγορευμένα μέχρι τότε, άρχισαν να αναπτύσσονται.

Η παλιά φεουδαρχία κατέρρεε, μια πρώιμη αστική τάξη εμφανίζονταν σιγά σιγά, το εμπόριο και η βιοτεχνία γεννιόνταν. Όμως αυτή η ευημερία αφορούσε μια προνομιούχα τάξη.

Παρά τα πολιτικά και πνευματικά επιτεύγματα του 16^ου αιώνα, δημιουργήθηκαν έντονα κοινωνικά προβλήματα από τη μεταβολή των όρων της οικονομίας.

 Η αύξηση του πληθυσμού, χαρακτηριστικό φαινόμενο του 16^ου αιώνα, ιδίως στη Γαλλία, την Ισπανία και την Αγγλία, οδήγησε στην άνοδο των τιμών και έπληξε τους οικονομικά ασθενέστερους.

 Στο δεύτερο μισό του 16^ου αιώνα, οι επαίτες γέμισαν τους δρόμους της Φλωρεντίας, του Παρισιού, της Βαλένσια και άλλων πόλεων.

 

Ο 17^ος αιώνας

Η Ευρώπη ζούσε με το άγχος ενός μεγάλου πολέμου.

Η Αντιμεταρρύθμιση ή η Καθολική Μεταρρύθμιση ήρθε ως απάντηση στην Προτεσταντική Μεταρρύθμιση. Ξεκίνησε στα μέσα του 16^ου αιώνα και τέλειωσε με την ολοκλήρωση των Ευρωπαϊκών θρησκευτικών πολέμων, στα μέσα του 17^ου αιώνα.

Η πολιτική που ακολούθησε η Καθολική εκκλησία είχε χαρακτήρα απολογητικό αφενός και αφετέρου μαχητικό, με δίκες αιρετικών και εξορίες  Προτεσταντών, που συνεχίστηκαν μέχρι σχεδόν το τέλος του 18^ου αιώνα.

Η Αντιμεταρρύθμιση περιλάμβανε επίσης πολιτικές δράσεις, όπως η Ιερά Εξέταση. Δόθηκε μεγάλη έμφαση στις ιεραποστολές στα καινούρια μέρη του κόσμου που ανακαλύφτηκαν, για τον προσηλυτισμό των εθνών, αλλά και στον επαναπροσηλυτισμό εθνών όπως η Σουηδία και η Αγγλία, που κάποτε ήταν καθολικά, από την εποχή του εκχριστιανισμού της Ευρώπης, αλλά είχαν στραφεί στον Προτεσταντισμό.

Ο Τριακονταετής πόλεμος (1618-1648) ξεκίνησε ως εμφύλιος πόλεμος καθολικών και διαμαρτυρομένων στη Γερμανία, αλλά στη συνέχεια έλαβε ευρωπαϊκές διαστάσεις με την ανάμειξη της Δανίας, της Σουηδίας και της Γαλλίας.

Ο Γερμανός Αυτοκράτορας Φερδινάνδος ο Γ΄ αναγκάστηκε να υπογράψει τη Συνθήκη της Βεστφαλίας το 1648, με την οποία ρυθμίστηκαν όχι μόνο θρησκευτικά αλλά και εδαφικά ζητήματα. Η Γαλλία έγινε η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή δύναμη στο δεύτερο μισό του 17^ου αιώνα.

Η οικονομική άνοδος της αστικής τάξης συνέβαλλε σε μεγάλο βαθμό στη σύγκρουση των μοναρχιών με τα κοινοβουλευτικά σώματα, κυρίως στην Αγγλία και τη Γαλλία.

Στην Αγγλία η ενίσχυση του ρόλου του κοινοβουλίου και ο περιορισμός των βασιλικών εξουσιών, αποτέλεσαν θρίαμβο της αστικής τάξης και ο αγγλικός κοινοβουλευτισμός υπήρξε πρότυπο των ανάλογων θεσμών στην Ευρώπη.

Στη Γαλλία ο Λουδοβίκος ο 14^ος , σε ηλικία 22 χρόνων, ανέλαβε τη διακυβέρνηση του κράτους. Ύψωσε τον βασιλικό θεσμό πάνω από τους νόμους και αποτέλεσε τον χαρακτηριστικότερο εκπρόσωπο της απολυταρχίας του 17^ου αιώνα.

Παρά τις απολυταρχικές του απόψεις και τη χλιδή του ανακτόρου των Βερσαλλιών , που ο Λουδοβίκος έχτισε, αναμφισβήτητη υπήρξε η πνευματική και καλλιτεχνική ακτινοβολία της Γαλλίας κατά τη διάρκεια της βασιλείας του.

Αυτόν τον αιώνα κορυφαίοι ερευνητές, ο Γαλιλαίος, ο Κέπλερ,  ο Νεύτων, ο Καρτέσιος, ο Βάκων , ο Πασκάλ έθεσαν τις βάσεις πάνω στις οποίες στηρίχτηκε η μεταγενέστερη επιστήμη.

Στον τομέα της καλλιτεχνικής δημιουργίας εμφανίζεται ένας νέος ρυθμός, το μπαρόκ, που γεννήθηκε μεν στη Ρώμη, αλλά διαδόθηκε στις άλλες ρωμαιοκαθολικές χώρες.

Από τους ζωγράφους ξεχωρίζει ο Ολλανδός Ρέμπραντ, ο Φλαμανδός Ρούμπενς, ο Ολλανδός επίσης, Βαν Ντάυκ και οι Ισπανοί Βελάσκεθ και Μουρίλλο.

 

 

18^ος αιώνας

 

Ο αιώνα αυτός χαρακτηρίζεται από τον σκληρό ανταγωνισμό ανάμεσα στα ισχυρά ευρωπαϊκά κράτη, την εμφάνιση νέων χωρών, την Αμερικανική Ανεξαρτησία, τη Γαλλική Επανάσταση, τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό και τη βιομηχανική επανάσταση.

Υπήρξε περίοδος σημαντικής αύξησης του γοήτρου της Αγγλίας. Η ένωσή της με τη Σκοτία το 1707 και με την Ιρλανδία το 1801, ενίσχυσαν τη ναυτική της δύναμη.

Η μακρόχρονη διαμάχη ανάμεσα στις δύο δυναστείες, των Αψβούργων και των Βουρβόνων, κατέληξε σε ένοπλη αναμέτρηση της Γαλλίας και της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Αψβούργοι: Δυναστεία της Αυστρίας από τις αρχές του 11^ου αιώνα, που  σφράγισε την ιστορία της Ευρώπης και κατείχε τον θρόνο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από το 1440 μέχρι τη διάλυσή της το 1806.

Βουρβόνοι: Μια από τις μεγαλύτερες ηγεμονικές οικογένειες της Ευρώπης από τον 13^ο αιώνα. Μέλη της έγιναν βασιλιάδες της Γαλλίας και Ισπανίας.

Η άνοδος της Πρωσίας σε ηγετική δύναμη, υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα φαινόμενα του 18^ου αιώνα. Ο Αυτοκράτορας Φρειδερίκος Α’ είναι εκπρόσωπος της «φωτισμένης δεσποτείας» που χαρακτήριζε απολυταρχικά καθεστώτα, που όμως δεν εμπόδιζαν τη διάδοση ορισμένων πολιτικών και φιλοσοφικών ιδεών του Διαφωτισμού.

 

Ο Διαφωτισμός είναι το πνευματικό κίνημα  η αρχή του οποίου τοποθετείται στις τελευταίες δεκαετίες του 17^ου αιώνα και ασχολείται με τα προβλήματα που απασχολούν τον άνθρωπο και την κοινωνία. Με τη χρήση του ορθού λόγου επιδιώκεται η γνώση, η ελευθερία και η ευτυχία.

Οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι του διαφωτισμού υπήρξαν οι Γάλλοι Βολταίρος, Μοντεσκιέ και Ρουσσώ, καθώς και οι εγκυκλοπαιδιστές.

Ο Βολταίρος πίστευε ότι για τη βελτίωση των κοινωνικών συνθηκών χρειάζονται μεταρρυθμίσεις και όχι βίαιες εξεγέρσεις, το έργο του όμως προετοίμασε ιδεολογικά τη Γαλλική Επανάσταση.

Στη διάδοση των ιδεών του διαφωτισμού συνέβαλλε πολύ και η Εγκυκλοπαίδεια, για την έκδοση των 28 τόμων της οποίας συνεργάστηκαν κορυφαίοι Γάλλοι διανοητές.

Ο αγγλογαλλικός ανταγωνισμός στη βόρεια Αμερική και τις Ινδίες οδήγησε στον επταετή πόλεμο, στον οποίο πήραν μέρος και άλλες ευρωπαϊκές χώρες και ο οποίος έληξε με τη νίκη της Αγγλίας και της Πρωσίας, οι οποίες και αναδείχτηκαν ως οι πιο ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις της Ευρώπης.

Στην ανατολή, η Ρωσία με την τσαρίνα Αικατερίνη Β’ προσπάθησε να ασπασθεί τις ιδέες του διαφωτισμού, όμως μετά την έκρηξη της Γαλλικής Επανάστασης άλλαξε τακτική και βασίλεψε με αυταρχισμό.

Η πολιτική και κοινωνική κρίση στη Γαλλία ήταν ήδη στο οξύτερο σημείο της  όταν ανέβηκε στο θρόνο ο Λουδοβίκος ο ΙΣΤ’. Ο ίδιος και η γυναίκα του, η Μαρία Αντουανέτα αυστριακή πριγκίπισσα, απομονωμένοι στη χλιδή των Βερσαλλιών, δεν μπορούσαν να συνειδητοποιήσουν την έκταση της κρίσης.

Η καταστροφή της αγροτικής παραγωγής λόγω κακών καιρικών συνθηκών το 1788 - 1789 όξυνε ακόμα περισσότερο το πρόβλημα και την άνοιξη του 1789 το ένα πέμπτο του γαλλικού πληθυσμού μαστίζονταν από την πείνα.

Όταν στη συνέλευση των «Γενικών τάξεων» ο Λουδοβίκος πρότεινε την επιβολή νέων φόρων αντί των μεταρρυθμίσεων που ανέμεναν οι της τρίτης τάξης, οι τελευταίοι ορκίστηκαν να μη διαλυθούν αν δε δοθεί στη χώρα Σύνταγμα και έτσι η συνέλευση ανακηρύχτηκε Συντακτική.

Ήταν η πρώτη ήττα του καθεστώτος της απόλυτης μοναρχίας.

Όμως ο Λουδοβίκος ήταν αποφασισμένος να αντιδράσει και συγκέντρωσε στρατό στις Βερσαλλίες.

 Αυτό κορύφωσε την αγανάκτηση της τρίτης τάξης και οδήγησε στη εξέγερση στο Παρίσι και την άλωση της Βαστίλης στις 14 Ιουλίου 1789, η οποία ήταν φυλακή και τόπος βασανιστηρίων των αντιπάλων της απολυταρχίας.

Στο μεταξύ η Συντακτική συνέλευση κατάργησε τα φεουδαρχικά προνόμια και ψήφισε τη «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη».

Έτσι άρχισε η πορεία προς τη Δημοκρατία στη Γαλλία.

Η Συνέλευση, που είχε αναδειχτεί με καθολική ψηφοφορία, κατάργησε τη μοναρχία το 1792. Ο βασιλιάς και η οικογένειά του φυλακίστηκαν και ο Λουδοβίκος ο 16^ος εκτελέστηκε το 1793.

 

Η Αμερικανική Ανεξαρτησία

Μετά την ανακάλυψη του νέου κόσμου τον 15^ο και 16^ο αιώνα, άρχισε ένα ανταγωνισμός για την εκμετάλλευση των προϊόντων του, στην αρχή μεταξύ των Ισπανών και των Πορτογάλων και ακολούθησαν οι Ολλανδοί, οι Γάλλοι και οι Άγγλοι.

Πρώτα οι Ισπανοί το 1507 και έναν αιώνα αργότερα οι Άγγλοι, επιδόθηκαν στο δουλεμπόριο των μαύρων της Αφρικής, για να ανταπεξέλθουν στις καλλιέργειες των νέων προϊόντων. Αυτό το δουλεμπόριο πήρε τεράστιες διαστάσεις από το τέλος του 17^ου αιώνα.

Δημιουργήθηκαν αποικίες ευρωπαίων στην καινούρια ήπειρο. Οι Άγγλοι μετανάστες εγκαταστάθηκαν στα βόρεια τμήματα της ηπείρου και σχετικά σύντομα δημιουργήθηκαν εκεί πόλεις, όπως η Βοστώνη, η Νέα Υόρκη, η Φιλαδέλφεια , που συναγωνίζονταν, από τα μέσα του 17^ου αιώνα, τα ευρωπαϊκά οικονομικά κέντρα, ενώ ιδρύθηκαν σημαντικά πανεπιστήμια όπως του Χάρβαρντ, του Γέιλ και του Πρίνστον.

Οι αγγλικές αποικίες της Αμερικής ήταν οικονομικά εξαρτημένες από τη μητρόπολη, αλλά σιγά σιγά οι δεσμοί των μεταναστών με την Αγγλία χαλάρωναν. Κατέληξαν σε πολεμική αναμέτρηση και η ήττα της Αγγλίας σήμαινε τη οριστική ρήξη.

Ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας ή Αμερικανική Επανάσταση, όπως αναφέρεται συχνά, κράτησε 7 χρόνια.

Τον πρώτο χρόνο της επανάστασης , στις 4 Ιουλίου 1776,ψηφίστηκε η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, που τόνιζε την απόφασή των αμερικανών αποίκων να αποδεσμευτούν από την αγγλική εξάρτηση.

Η Διακήρυξη αυτή συντάχθηκε από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο και τον Θωμά Τζέφερσον, οι οποίοι κατά την παραμονή τους στη Γαλλία, είχαν επηρεαστεί από τις ιδέες του διαφωτισμού και αποτελεί πρόδρομο της γαλλικής «Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου».

Πρώτος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής εκλέχθηκε παμψηφεί ο Γεώργιος Ουάσιγκτον, ο αρχιστράτηγος των επαναστατών κατά των Άγγλων.