Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, του Κάρολου Δαρβίνου, Κεφάλαια 3 & 4

Σύγκριση των νοητικών ικανοτήτων του ανθρώπου με τις νοητικές ικανότητες των ζώων.

Δεν χωράει αμφιβολία πως υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στη νοημοσύνη ακόμα και του κατώτερου ανθρώπου και τη νοημοσύνη ακόμα και του ανώτερου ζώου.

·         Η ιδέα του ανθρώπου να κατεργαστεί μια πέτρα και να την κάνει εργαλείο, είναι μια απόδειξη.

·         Ούτε και  πέρασε από το μυαλό των πιθήκων να εκφράσουν συγκεκριμένες ιδέες με συγκεκριμένους ήχους, με ελάχιστες εξαιρέσεις που έχουν να κάνουν με την επιβίωσή τους.

·         Η αφιλοκερδής αγάπη για κάθε τι ζωντανό και όχι μόνο για το είδος τους, είναι επίσης χαρακτηριστικό μόνο των ανθρώπων.

Παρόλα αυτά, όσο σημαντική κι αν είναι η διαφορά ανάμεσα στο πνεύμα του ανθρώπου και αυτό του ανώτερου ζώου, πρόκειται για διαφορά ποσοτική και όχι ποιοτική. Συναισθήματα, διαισθήσεις, συγκινήσεις, διάφορες ικανότητες, όπως η προσοχή, η περιέργεια, η μίμηση, ο λογισμός κλπ μπορούν να βρίσκονται «εν τη γενέσει» ή καμιά φορά αρκετά ανεπτυγμένες και στα κατώτερα ζώα. Είναι, ακόμα, ενδεικτικά κάποιας κληρονομικής βελτίωσης, όπως μαρτυρεί η σύγκριση του κατοικίδιου σκύλου με τον λύκο.

Δεν είναι καθόλου απίθανο, ο σχηματισμός γενικών εννοιών όπως η αυτοσυνειδησία κλπ που προσιδιάζουν αποκλειστικά στον άνθρωπο, να είναι δευτερογενή αποτελέσματα άλλων, πολύ ανεπτυγμένων διανοητικών ικανοτήτων, που κι αυτές πάλι είναι το αποτέλεσμα, προπαντός, της αδιάκοπης χρήσης μιας τέλειας γλώσσας. Σε ποια ηλικία το νεογέννητο παιδί αποκτά την ικανότητα της αφαίρεσης; Σε ποια ηλικία αποκτά αυτοσυνειδησία και την ικανότητα να στοχάζεται γύρω από την ύπαρξή του; Δεν μπορούμε να απαντήσουμε, όπως δεν μπορούμε να εξηγήσουμε και την ανιούσα οργανική κλίμακα. Η γλώσσα φέρει ακόμα τα σημάδια της βαθμιαίας εξέλιξής της.

Η ηθική συναίσθηση, η συνείδηση, συνιστά ίσως την πιο ξεκάθαρη οροθετική γραμμή ανάμεσα στον άνθρωπο και τα κατώτερα ζώα.

 

Η Καταγωγή του Ανθρώπου, του Κάρολου Δαρβίνου Κεφάλαια 1&2

Κεφάλαιο 1

Αποδείξεις για την καταγωγή του ανθρώπου από κάποια κατώτερη μορφή

« 0 άνθρωπος είναι μεταλλαγμένος απόγονος κάποιας προγενέστερης μορφής;

Όποιος θέλει να απαντήσει στο ερώτημα αυτό πρέπει να εξετάσει αν

η σωματική διάπλαση και

οι πνευματικές ικανότητες

του ανθρώπου παθαίνουν ορισμένες έστω και ελαφρές μεταβολές. Και αν αυτές οι μεταβολές μεταβιβάζονται στους απογόνους του, σύμφωνα με τους νόμους που ισχύουν στα κατώτερα ζώα».

 

Ο άνθρωπος ως προς τη σωματική του διάπλαση, είναι φτιαγμένος στο ίδιο «καλούπι» με τα άλλα θηλαστικά: Οστά, μύες, νεύρα, αιμοφόρα αγγεία, σπλάχνα ακόμα και ο εγκέφαλος.

·         Επίσης μπορεί να κολλήσει από τα κατώτερα ζώα ή να τους μεταδώσει ορισμένες αρρώστιες, πράγμα που δείχνει ομοιότητα στους ιστούς και το αίμα ως προς τη στοιχειώδη κατασκευή τους.

·         Η αναπαραγωγική διαδικασία μοιάζει καταπληκτικά σε όλα τα θηλαστικά. Το ωάριο από το οποίο αναπτύσσεται ο άνθρωπος δε διαφέρει σε τίποτα από τα ωάρια των άλλων ζώων.

·         Σε όλα τα ανώτερα ζώα συναντάμε μερικά υποτυπώδη όργανα, όπως οι μαστοί των αρσενικών τετράποδων, τα οποία είναι άχρηστα, αλλά και όργανα «εν τω γίγνεσθαι» τα οποία δεν είναι τέλεια αναπτυγμένα αλλά μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες στους κατόχους τους. Τα υποτυπώδη όργανα είναι εξαιρετικά μεταβλητά, πράγμα ευνόητο αφού όντας άχρηστα, δεν υπόκεινται πια στη φυσική επιλογή. Συχνά εξαφανίζονται αλλά και μερικές φορές επανεμφανίζονται. Για να αντιληφτούμε την ύπαρξη υποτυπωδών οργάνων, αρκεί να υποθέσουμε πως ένας παλιότερος πρόγονος διέθετε τα σχετικά μέρη σε τέλεια κατάσταση και πως για διάφορους λόγους έτειναν να εξαφανιστούν. Το θέμα αυτό, αναλύεται στο έργο του Δαρβίνου «Η Καταγωγή των Ειδών».

Η συγκριτική διάπλαση και ανάπτυξη του ανθρώπου και των άλλων θηλαστικών, οδηγεί στην παραδοχή της κοινής τους καταγωγής. Και συνεπώς οι μεταβολές στη σωματική διάπλαση και τις νοητικές ικανότητες που μεταβιβάζονται κληρονομικά και που είναι φανερές στα κατώτερα ζώα, θα μπορούσαν να συμβαίνουν και στον άνθρωπο.

 

Κεφάλαιο 2

Ο τρόπος ανάπτυξης του ανθρώπου από κάποια κατώτερη μορφή.

Ακόμα και σήμερα, γράφει το 1870 ο Δαρβίνος, ο άνθρωπος παρουσιάζει μεγάλη μεταβλητότητα.

 Αν συγκρίνουμε εκατομμύρια ανθρώπους τον ένα με τον άλλο, όλοι τους διαφέρουν σε κάτι. Παρόμοια ποικιλία διαπιστώνουμε και στις διαστάσεις διαφόρων μερών του σώματος, στο μήκος των ποδιών, το κρανίο, τα δόντια, τις  αρτηρίες, τους μύες.

Όσο για τη μεταβλητότητα ή τη διαφορά των πνευματικών ικανοτήτων των ανθρώπων μεταξύ τους, δεν υπάρχει αμφιβολία.

Όπως επίσης δεν αμφισβητείται και η κληρονομική μεταβίβαση χαρακτηριστικών στον άνθρωπο αλλά και στα άλλα ζώα.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οδηγούν στη μεταβλητότητα των ανθρώπων, των κατώτερων ζώων αλλά και των φυτών.

Κάποιοι από αυτούς:

·         Η αλλαγή συνθηκών ζωής και εδώ παραθέτει ο Δαρβίνος, όπως άλλωστε και σε κάθε άλλη κρίση που διατυπώνει, πολλά παραδείγματα και έρευνες δικές του και συγχρόνων του επιστημόνων.

·         Η αυξημένη χρήση ή αχρηστία των μερών του σώματος.

·         Κάποιες φορές παρατηρούμε ανάσχεση της ανάπτυξης κάποιων μερών του σώματος, όμως διατηρείται η προηγούμενή τους κατάσταση, όπως γίνεται με τον εγκέφαλο των μικροκέφαλων διανοητικά αδύναμων.

Άλλες φορές μια διάπλαση αναστέλλεται στην ανάπτυξη της και θυμίζει κατώτερα ζώα της ίδιας ομάδας. Έτσι μπορούμε να θεωρήσουμε ως επαναστροφή ή αταβισμό τον απλό εγκέφαλο ενός ηλιθίου (idiot),  που μοιάζει περισσότερο με αυτόν του πιθήκου.

 Οι οφειλόμενες στη επαναστροφή διαπλάσεις αποδεικνύουν ότι ο άνθρωπος κατάγεται από κάποια κατώτερη μορφή.

 Βέβαια υπάρχουν και οι «αυτόματες» μεταβολές οι οποίες γίνονται για κάποιους λόγους που δε γνωρίζουμε ακόμα.

Ωστόσο, το σώμα και το πνεύμα του ανθρώπου παθαίνουν μεταβολές, που προκαλούνται άμεσα ή έμμεσα, από τις ίδιες γενικές αιτίες που ισχύουν και για τα κατώτερα ζώα.

 

Με την αύξηση του πληθυσμού των ανθρώπων, στον αγώνα για την ύπαρξη, ο άνθρωπος αναγκάστηκε να υποκύψει στον νόμο

της φυσικής επιλογής, με αποτέλεσμα,

οι κάθε λογής ευεργετικές μεταβολές τυχαίες ή συνηθισμένες να διατηρηθούν, ενώ οι βλαβερές να εξαλειφθούν.

 

Ο άνθρωπος είναι το πιο κυρίαρχο ζώο που εμφανίστηκε ποτέ στη γη και αυτό το οφείλει φυσικά

·         στις νοητικές του ικανότητες

·         τις κοινωνικές του συνήθειες, που του υπαγορεύουν να βοηθάει και να υπερασπίζεται τους ομοίους του,

καθώς και στη

·         σωματική του διάπλαση.

Η υψηλής στάθμης νοητικές του ικανότητες είχαν σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη του έναρθρου λόγου. Εφηύρε εργαλεία, όπλα, ανακάλυψε την τέχνη να ανάβει φωτιά.

Όμως δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε και τη σημασία της σωματικής του διάπλασης. Η διάπλαση του χεριού θα μπορούσε να συγκριθεί με αυτή των φωνητικών του οργάνων. Όμως τα χέρια δε θα είχαν γίνει ποτέ τόσο τέλεια όργανα για να φτιάχνουν εργαλεία κλπ, όσο θα χρησίμευαν για μετακίνηση, άλλος ένας λόγος που ο άνθρωπος στάθηκε όρθιος, στηριζόμενος στα δύο του πόδια.

Η διάπλαση των ανθρωπόμορφων πιθήκων πλησιάζει περισσότερο στο δίποδο παρά στον τετράποδο τύπο.

Ο εγκέφαλος του ανθρώπου, όταν σηκώθηκε όρθιος, γράφει ο Δαρβίνος, αυξάνονταν σε όγκο, όσο αναπτύσσονταν οι διάφορες νοητικές του ικανότητες, «έχω αποδείξει πως ο όγκος του εγκεφάλου των κατοικίδιων κουνελιών είναι σημαντικά μικρότερος από αυτόν των αγριοκούνελων, πράγμα που μπορεί να αποδοθεί στο ότι τα κατοικίδια κουνέλια, περιορισμένα για πολλές γενιές, δεν είχαν την ευκαιρία να ασκήσουν αρκετά τη νοημοσύνη τους».

 

Περίληψη

«Όπως ο σημερινός άνθρωπος υπόκειται, σαν κάθε άλλο ζώο, σε πολύμορφες ατομικές διαφορές ή ελαφρές μεταβολές, το ίδιο, αναμφίβολα, θα πρέπει να συνέβαινε και με τους πρώτους του προγόνους.

Οι τέτοιες μεταβολές θα πρέπει να προέρχονταν από τις ίδιες αιτίες που προέρχονται και σήμερα και θα διέπονταν από τους ίδιους γενικούς και πολύπλοκους νόμους. Και όπως όλα τα ζώα τείνουν να πολλαπλασιαστούν πέρα από τα μέσα επιβίωσής τους, το ίδιο θα πρέπει να έγινε και με τους προγόνους του ανθρώπου, πράγμα που αναπότρεπτα τους οδήγησε στον αγώνα για την ύπαρξη και τη φυσική επιλογή. Τα κληρονομικά αποτελέσματα της αυξημένης χρήσης ορισμένων μερών, θα πρέπει να έδωσαν μεγαλύτερη ισχύ στην επενέργεια της φυσικής επιλογής».

 

Γιατί γράφουμε;

 

 Ο Αντρέας Μήτσου έγραψε κάποιες σκέψεις του.

Ο ίδιος ανέφερε σε συνέντευξή του:

«Γράφω όταν δεν μου φτάνει ο αέρας να ανασάνω».

Όπως και να 'χει, η γραφή είναι μια ανάγκη και ο λόγος που την πυροδοτεί μπορεί να είναι ένας από τους παρακάτω ή οποιοσδήποτε άλλος και είναι αποδεκτός.

Θυμάμαι μια ατάκα ενός καθηγητή λογοτεχνίας σε ένα μυθιστόρημα του Philip Roth, κάνοντας κριτική στην εργασία μιας φοιτήτριάς του, που παρουσίασε ένα δικό της κείμενο, «Αυτό δεν είναι λογοτεχνία, καλύτερα να πας σπίτι σου να γράφεις στο ημερολόγιό σου»!!!  Αυτό είναι αλαζονική αντιμετώπιση, ενός σπουδαίου καθηγητή, αλλά μάλλον δυστυχισμένου.

         «Αιτίες γραφής» του Αντρέα Μήτσου           

·         Πολλοί γράφουν από ενοχή για να την απαλύνουν και να απαλλαγούν από αυτήν.

·         κάποιοι από λύπη ή από πλήξη, λύπη συγκεκριμένη ή ακόμα και απροσδιόριστη

·         άλλοι από νοσταλγία

·         οι περισσότεροι όμως από ματαιοδοξία, από αχαλίνωτη όσο και ανόητη φιλοδοξία (είναι συνήθως φύσεις βουλιμικές, χωροκατακτητικοί και φθονεροί. Εμφορούνται από βεβαιότητες, κατατρύχονται από ιδέες και θεωρίες και είναι μονίμως ανικανοποίητοι. Γράφουν για να αποφύγουν έντρομοι τη συνάντηση με τον εαυτό τους, Μετά από καιρό πάντως θα τους δούμε να περιφέρονται ανέστιοι, έξω από το λογοτεχνικό πεδίο, χρεώνοντας απιστία, αλλά και δόλο στη γραφή, που δεν τους προστάτευσε, που δεν απέτρεψε την κρίσιμη συνάντηση).

·         Υπάρχουν κι αυτοί που γράφουν μόνο γι αυτούς που αγαπούν, για τους φίλους τους και κυρίως για τους προσδοκώμενους φίλους τους.

·         Αλλά και αυτοί που γράφουν ανέμελα, χωρίς συνειδητή πρόθεση. Αυτοί λιμνάζουν στον προθάλαμο της λογοτεχνίας, ανεμίζοντας ανυποψίαστοι τη σημαία της μοναξιάς τους.

 

Πολλές από τις αιτίες γραφής μπορούν να συνυπάρχουν στο ίδιο πρόσωπο. Αν το βοηθήσουμε να αναγνωρίσει και να επιλέξει μία από αυτές, θα του κάνουμε μεγάλο καλό.

Από το diastixo.gr

A TRAVEL GUID TO THE MIDDLE AGES

 

The World Through Medieval Eyes

by Anthony Bale

O Anthony Bale είναι καθηγητής Μεσαιωνικών Σπουδών στο University of London και η δουλειά του εδώ, σ’ αυτό το βιβλίο, είναι επιστημονική αλλά ταυτόχρονα προσιτή και ευχάριστη για κάθε αναγνώστη που θα ήθελε να ταξιδέψει μαζί του στον μεσαιωνικό κόσμο, όπως τον σκιαγραφεί μετά από εκτενή μελέτη των γραπτών ενός μεγάλου αριθμού ταξιδευτών της εποχής εκείνης.

Στις σχεδόν 400 σελίδες του ακολουθείς προσκυνητές που ταξιδεύουν από διάφορες χώρες της Ευρώπης προς τους Αγίους τόπους, ιεραποστόλους στα βάθη της Ασίας, εμπόρους που φτάνουν μέχρι την Κίνα ανταλλάσσοντας τα εμπορεύματά τους, ονειροπόλους αλλά και στρατιώτες που ονειρεύονται να κατακτήσουν τους Αγίους Τόπους όπως έκαναν πριν από αυτούς οι σταυροφόροι, διπλωμάτες που ελπίζουν σε στρατιωτικές συμμαχίες κατά των Μαμελούκων, απλούς περιηγητές που έχουν την περιέργεια να γνωρίσουν νέους τόπους και κάποιοι από αυτούς φτάνουν μέχρι «το τέλος του κόσμου» πλέοντας ακόμη πιο ανατολικά από τις Ινδίες και φτάνοντας μέχρι την Ιάβα και τη Σουμάτρα. Αλλά παρακολουθούμε και Μογγόλους στρατιωτικούς και κινέζους εμπόρους, που ακολουθούν την αντίστροφη πορεία και από τα βάθη της Ανατολής φτάνουν μέχρι την Ευρώπη, επίσης μέσα από τις γραπτές αφηγήσεις τους.

 Στις διηγήσεις αμφοτέρων διακρίνουμε, την περιέργεια για το διαφορετικό, την κρυμμένη επιθυμία για κατάκτηση των νέων τόπων αλλά και τον φόβο του ξένου, τον προσηλυτισμό στην εκάστοτε θρησκεία, την προσπάθεια πλουτισμού των ιδίων και των χωρών τους, την ανάμειξη ιστοριών που ακούν από αφηγήσεις κυρίως ντόπιων και αυτών που «βλέπουν με τα ίδια τους τα μάτια».

Η Βενετία, ως αυτοκρατορική δύναμη μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης, αποτέλεσε κομβικό σταθμό για τους προσκυνητές των Αγίων Τόπων, από όπου επιβιβάζονταν στο καράβι για την Κύπρο και μετά την Παλαιστίνη, αλλά και για τους εμπόρους που μετά ακολουθούσαν οδικώς τους Δρόμους του Μεταξιού. Ο Μπέιλ περιγράφει τη Βενετία αναλυτικά, όχι μυθιστορηματικά αλλά με γλαφυρές, αληθινές περιγραφές: τους δρόμους, τα πανδοχεία, τους διάφορους επαγγελματίες, τους ταξιδευτές, τα ιστιοφόρα, τα διάφορα εθνικά νομίσματα, τα ταξιδιωτικά πρακτορεία, τους χάρτες, τις κάθε είδους οδηγίες, την πανώλη και τα πτώματα στους δρόμους, τους καταλόγους με τις απαραίτητες προμήθειες για τους ταξιδευτές, τους γραφειοκρατικούς κανονισμούς της Βενετίας, τις προτροπές αποφυγής κλοπών και πολλά άλλα θέματα, που σε κάνουν να τα ζεις όλα αυτά, εκεί στην Βενετία του Μεσαίωνα και σχεδόν να ανυπομονείς να ξεκινήσει το πλοίο για την Ανατολή.

Αλλά περιγράφει και όλες τις άλλες διαδρομές, είτε τις ακολουθείς με τα πόδια όπως λόγου χάρη την περιήγηση των προσκυνητών στους Αγίους Τόπους, τους περιπάτους των ταξιδιωτών στην Κωνσταντινούπολη μετά την κατάκτησή της από τους «Φράγκους» σταυροφόρους το 1204, είτε τις διασχίζεις με άλογα, καμήλες, γαϊδούρια, άμαξες για να φτάσεις στα βάθη της Ανατολής, εκεί που σήμερα βρίσκεται το Πεκίνο, που αποτελεί την πολυπληθέστερη και πλουσιότερη πόλη του τότε κόσμου (την περίοδο 1300 με 1400) με πληθυσμό πάνω από μισό εκατομμύριο κατοίκους, τη στιγμή που η Ρώμη αριθμούσε 33.000, και το Λονδίνο 50.000.

Είναι απίστευτα σαγηνευτική η γραφή του συγγραφέα και πάντα εμπεριστατωμένη καθώς ακολουθεί ταξιδιώτες στην πορεία τους. Στο τέλος του βιβλίου παρατίθεται μια εκτενής βιβλιογραφία, όχι σε μία λίστα το ένα βιβλίο μετά το άλλο, αλλά γράφοντας πού και πώς χρησιμοποίησε το κάθε ένα από αυτά. Επίσης προτείνει βιβλία που συνιστά για αυτούς που θα ήθελαν περισσότερες πληροφορίες για τα θέματα στα οποία αναφέρεται ο ίδιος στο βιβλίο του!

Την εξαιρετική αυτή δουλειά του Αnthony Bale, ταυτόχρονα ενημερωτική και απολαυστική, ένα πραγματικό ταξίδι στον χρόνο,  σίγουρα θα απολαύσει ο αναγνώστης.