Μικρό Χρονικό Τρέλας

του Αύγουστου Κορτώ

Τον αγαπημένο fb-φίλο Αύγουστο τον θαυμάζεις για το θάρρος, την ευφυΐα, το απίστευτο χιούμορ, τον αυτοσαρκασμό, την καλοσύνη και την ευγένεια της ψυχής του.

Δεν είναι δύσκολο να γοητέψεις με θέματα που χειρίζεται ο συγγραφέας τουλάχιστον στα δύο βιβλία του που έχω διαβάσει εγώ: Το βιβλίο της Κατερίνας και το Μικρό Χρονικό Τρέλας , και πολύ περισσότερο όταν έχουν δηλωθεί ως αυτοβιογραφικά.

 Όμως στο Μικρό Χρονικό Τρέλας έχουμε να κάνουμε με πολύ καλή λογοτεχνία, εκτός των άλλων. 

Είναι ο τρόπος που χειρίζεται τη γλώσσα –που την κατέχει άριστα, όπως άλλωστε και την αγγλική και έχω απολαύσει μεταφράσεις του- η δομή της αφήγησης της ιστορίας του, τα πεταχτά αυτοσαρκαστικά σχόλια εκεί που δεν τα περιμένεις, που αλατοπιπερώνουν το στυλ του, τα μικρά κεφάλαια με τα οποία απευθύνεται άμεσα σε ορισμένα πρόσωπα ή στον αναγνώστη, άλλοτε ζητώντας τους συγνώμη και άλλοτε εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη και την αγάπη του και φυσικά το ίδιο το θέμα, που σου δίνουν την γλυκιά εκείνη αίσθηση όταν διαβάζεις ωραία λογοτεχνία.

Στο βιβλίο όλα αρχίζουν την Κυριακή 28 Δεκέμβρη 2008 μέσα στη μαύρη νύχτα, όταν ο Πέτρος Χατζόπουλος, όπως είναι το αληθινό του όνομα, πετιέται από το κρεβάτι του και βρίσκεται μονομιάς όρθιος με τη σκέψη «Δεν θα τρελαθώ σαν τη μάνα μου». Στις 28 Δεκέμβρη 2002 μέσα στη μαύρη νύχτα είχε πεθάνει η μάνα του από το ίδιο της το χέρι.

Νοιώθει μια απίστευτη ενέργεια να τον κατακλύζει, «..νόμιζα πως η καρδιά μου ήταν το επίκεντρο ενός ψυχικού Μπιγκ Μπανγκ, που κάθε στιγμή γεννούσε κι άλλους γαλαξίες.» 

Και αρχίζει μια περιπλάνηση στην Αθήνα αλλά και στην ψυχή του, ακολουθώντας τις προσευχές εκατομμυρίων ανθρώπων που ανακατεύονταν σ’ ένα μουρμουρητό μέσα στο κεφάλι του, προσπαθώντας να βρει τρόπο να τους πείσει ότι αυτός ο νέος Δαλάι Λάμα, θα εισακούσει τις προσευχές τους και θα τις πραγματοποιήσει. 

Ταυτόχρονα νιώθει ένοχος που δεν προνόησε να αποτρέψει τα δεινά που κατακλύζουν την ανθρωπότητα, όπως αρρώστιες, σεισμούς, πολέμους κλπ.

Η ψύχωση απλώνεται και μεταμφιέζεται ανάλογα και με τα τεκταινόμενα στον πραγματικό κόσμο της Αθήνας, του Δεκέμβρη του 2008. Ο Δαλάι μεταμορφώνεται σε διάβολο και οι περαστικοί παίρνουν κι αυτοί ρόλους στη φαντασίωση που δημιουργεί το οξύ ψυχωσικό επεισόδιο. Μπαίνει και ο Γρηγορόπουλος και τα καμένα Εξάρχεια εκείνου του μήνα, εκείνης της χρονιάς.

Όπως και στον fb-τοίχο του, ο Αύγουστος προσπαθεί να βοηθήσει με το λόγο του - όχι σαν ιεροκήρυκας - όλους όσοι λόγω των προσωπικών τους επιλογών, (είτε είναι θέματα σεξουαλικής ταυτότητας, είτε ψυχικής υγείας ακόμη και κοινωνικοπολιτικά θέματα όπως η στάση κόντρα στο φασισμό), υποφέρουν ή απειλούνται από κοινωνική περιθωριοποίηση.

Αυτό το βιβλίο του Α. Κορτώ θεωρώ ότι θα μείνει  και θα αποτελέσει εγχειρίδιο-βοήθημα στην Ιατρική σχολή όπου φοίτησε και ο ίδιος ο συγγραφέας.

 Αλλά θα μείνει και στις καρδιές όλων όσοι είτε νοσούν οι ίδιοι είτε κάποιον δικό τους είδαν να υποφέρει από την ψυχική αυτή νόσο.

 Ακόμα και τους υπόλοιπους τυχερούς που δεν νόσησαν και ούτε θα νοσήσουν, θα βοηθήσει, στη διαμόρφωση μια πιο υγειούς, επιστημονικής αντίληψης σχετικά με τους ψυχικά πάσχοντες, διότι όπως ο ίδιος ο συγγραφέας γράφει:

«Η λέξη τρελός, παρόλη την αχανή εξάπλωσή της και συχνή της χρήση, είναι μια λέξη προβληματική.

Αν δεν χρησιμοποιείται μεταφορικά, ως εμφατικός τύπος του αρέσκομαι (π.χ., τρελαίνομαι για κοτομπέικον) ή ως περιγραφή ενός ανθρώπου ανεξάρτητου, με άναρχο, ζωηρό πνεύμα ……., είναι ένας όρος αντιεπιστημονικός και προσβλητικός, κι ορθώς αποτελεί ανάθεμα για την ιατρική κοινότητα.» 

Συνεχίζει εξηγώντας τότε γιατί χρησιμοποιεί την λέξη αυτή και μάλιστα στον τίτλο του βιβλίου του.

Υπάρχει μια διαμάχη ανάμεσα σε θεωρητικούς της λογοτεχνίας αλλά και συγγραφείς (π.χ. Φώκνερ - Ρίτσαρντ Ράιτ, για το βιβλίο του δεύτερου The Black Boy) σχετικά με τα αυτοβιογραφικά βιβλία, αν πρέπει ή δεν πρέπει να περιλαμβάνουν μυθοπλαστικά στοιχεία. 

Δεν γνωρίζω τι ακριβώς έχει κάνει ο Κορτώ στο Μικρό Χρονικό του, αλλά ούτε και έχει σημασία. Το σημαντικό είναι, ότι είναι ένα πολύ καλό λογοτεχνικό βιβλίο, που αξίζει να διαβαστεί.

«… δεν μπορώ παρά να θαυμάσω τη δαιμόνια φύση του ανθρώπινου υποσυνείδητου και τα όσα μπορεί να εξυφάνει –από τα όνειρα που βλέπουμε στον ύπνο μας μέχρι ένα παραλήρημα σαν αυτό που υπέστην- εν αγνοία μας ή και παρά τη θέλησή μας. Στα μάτια μου φαντάζει σαν ένας τελείως αυτόνομος εαυτός με δυνάμεις πολύ μεγαλύτερες από αυτές του συνειδητού μας νου: μια γιγάντια, παγερή οντότητα…. με δική της μυστηριώδη βούληση.

Γι’ αυτό κι εξακολουθώ να βρίσκω τόσο εύστοχο το μεταφορικό σχήμα του παγόβουνου που χρησιμοποίησε ο Φρόυντ για να μιλήσει για τη δομή της ανθρώπινης προσωπικότητας.

Κανείς πραγματικά δεν ξέρει για τι είναι ικανός.»