12 Οκτωβρίου 2023

 Μέσα στη θηριωδία που διαδραματίζεται μπροστά στα μάτια όλης της ανθρωπότητας υπάρχουν κάποιοι που χαμογελούν, αυτοί που βλέπουν τα προϊόντα που παράγουν τα εργοστάσιά τους να πουλιούνται σαν τρελά.

Υπάρχουν οι άλλοι που βιώνουν την καταστροφή, τον θάνατο, την παράνοια.

Και εκείνοι που πολεμούν.

Κι εμείς οι άλλοι που παρακολουθούμε αυτά που μας δείχνουν οι διαμορφωτές των αντιλήψεών μας.

Και παίρνουμε πλευρές συχνά με ευκολία, άκριτα, χωρίς γνώση και δικαιολογούμε τον θάνατο που προκαλείται από έναν από τους εμπλεκόμενους, όπως διαλέγουμε ποδοσφαιρική ομάδα.

Ο θάνατος κανενός δεν δικαιολογείται. Δεν θα έπρεπε να δικαιολογείται. Λες ναι, αλλά αν απειλούμαι; Ναι, σωστά τότε θυμόμαστε το ζώο μέσα μας και κάνουμε ότι θα έκανε και αυτό σε κίνδυνο! Τόσοι αιώνες πολιτισμού και πάλι στη ζούγκλα γυρνάμε. Πού να βρει κανείς την αισιόδοξη ματιά;

Και μετά γυρίζουμε στην καθημερινότητά μας, μέχρι τις επόμενες σοκαριστικές εικόνες που θα μας ξαναδείξουν. Μπορεί να ψάξουμε στο Ίντερνετ κάποια λέξη ή πόλη, στην καλύτερη περίπτωση.

Πώς θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε σε μια τέτοια καταστροφή όπως ο πόλεμος; Ένα αεροπλάνο γεμάτο νέους που γελάνε και τραγουδάνε γιατί γυρίζουν στην πατρίδα για να σκοτώσουν σαν ήρωες. Κάποιοι άλλοι κρυμμένοι σε λαγούμια να χαίρονται που σκότωσαν σαν ήρωες.

Κάποιοι έχουν δίκιο και κάποιοι έχουν το δικό τους δίκιο.

 Για να βρούμε την αλήθεια θέλει δουλειά πολλή.

Αρκεί να ψάξουμε. Πολύ. Από όλες τις μεριές που πέφτουν οι ρουκέτες. Δύσκολο. Μπορούμε όμως να κάνουμε κάτι ευκολότερο.

ΝΑ ΜΗ ΦΑΝΑΤΙΣΤΟΥΜΕ.

Κάθε θάνατος που  προκαλείται είναι οδυνηρός.

 Όχι, δεν έχουν όλοι δίκιο.

Δεν λένε όλοι την αλήθεια. Υπάρχουν συμφέροντα.

 ΠΑΝΤΑ.

 Έξω από την εμπόλεμη ζώνη υπάρχουν αλεπούδες που χαμογελάνε κάτω από τα σοβαρά τους πρόσωπα.

 

 ΥΠΟΓΕΙΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

Ντον Ντελίλλο

 

Χαοτικό, άναρχο, ευφυές, βαθυστόχαστο, ειρωνικό, σατυρικό, αστείο,  εξαιρετικό. Το βιβλίο έπος, και όχι απλά λόγω των 948 σελίδων του (στην ελληνική μετάφραση) αλλά λόγω της ιστορίας της Αμερικής του δεύτερου μισού του 20^ου αιώνα σε συνδυασμό με την προσωπική ιστορία ηρώων. Το σπουδαιότερο έργο του Αμερικανού συγγραφέα σύμφωνα με τους κριτικούς.

Το βιβλίο αρχίζει με ένα κείμενο που σου κόβει την ανάσα, σε ένα γήπεδο στη Νέα Υόρκη στις 3 Οκτωβρίου 1951, όπου 35.000 θεατές και μαζί ο αναγνώστης παρακολουθούν τον ιστορικό αγώνα  ανάμεσα στους Τζάιαντς και τους Ντότζερς για τον τελικό κυπέλλου Αμερικής και στο τελευταίο λεπτό του αγώνα γίνονται δύο ανατροπές. Η μία στον αγώνα με το χτύπημα του Bobby Thomson που ανατρέπει όλα τα δεδομένα και δίνει τη νίκη στους Τζάιαντς  και η άλλη που ανακοινώνεται στον παρόντα στο γήπεδο φίλαθλο και κεφαλή του FBI Τζέι Έντγκαρ Χούβερ, ότι η Σοβιετικοί έκαναν την πυρηνική τους δοκιμή και συνεπώς κατέχουν και αυτοί την πυρηνική βόμβα. Ο ψυχρός πόλεμος αρχίζει για τα καλά.

Η αφήγηση πηγαίνει στη δεκαετία του 1990 και το τέλος του ψυχρού πολέμου με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Το μυθιστόρημα συνεχίζει με ένα ατέλειωτο, μεθυστικό μπρος-πίσω στον χρόνο, ακολουθώντας άλλοτε τους εκάστοτε ιδιοκτήτες της μπάλας του αγώνα, που ο παίχτης έστειλε στις κερκίδες και κάποιος φίλαθλος τελικά τη βρήκε και άλλοτε τον νεαρό κεντρικό ήρωα Νick Shay, ο οποίος γεννήθηκε στο Bronx και διαπαιδαγωγήθηκε με Καθολική παιδεία, όπως και ο Ντον Ντελίλλο.

 « Δύο γεγονότα, δύο χτυπήματα που ακούστηκαν σε όλον τον κόσμο, στις 3 Οκτωβρίου 1951».

 Και τα δύο αντηχούν στις ζωές των ηρώων του βιβλίου. Και είναι πολλοί αυτοί, πάρα πολλοί. Και έχουν λόγο όλοι. Οι Ιταλοί και άλλοι κάτοικοι του Μπρονξ στις δεκαετίες του΄50 και του ΄60 που κάποιοι, κυρίως της  πρώτης γενιάς  μετανάστες, αρνούνται να μάθουν τη γλώσσα, αλλά και οι καταπατητές της δεκαετίας του ΄80, όταν πια η άλλοτε βιομηχανική περιοχή βρίσκεται σε εγκατάλειψη.

 Ο ΝτεΛίλλο γράφει Ιστορία αλλά και με μια άγρια και έντονη, αληθινή ματιά μπαίνει μέσα στους ήρωες και μιλάει με τη φωνή τους. Ακόμα και στη διάλεκτο της συνοικίας, οι διάλογοί τους. Εντυπωσιακοί διάλογοι μεταξύ νεαρών που στήνονται στη δήθεν πλατεία και στις γωνίες των άθλιων πολυκατοικιών, μεθυσμένων στα σκοτεινά  μπαρ, γονέων μεταξύ τους αλλά και με τα παιδιά τους, της Καθολικής δασκάλας που πλένει τα χέρια της μέχρι να ματώσουν και υποχρεώνει τους μαθητές να μπαίνουν κάτω από τα θρανία αν οι Σοβιετικοί ρίξουν τη βόμβα, αστέγων παιδιών που κάνουν γκράφιτι στα τραίνα του Υπόγειου σιδηρόδρομου. 

Ακολουθούμε άτομα που ζουν στα υπόγεια του Μετρό και τρώνε ποντίκια ή κάνουν σεξ στα μικρά δωματιάκια με τα καλώδια και άπειρες άλλες εικόνες της τεράστιας αυτής πόλης που ο συγγραφέας τις περιγράφει ταυτόχρονα, με κινηματογραφική ικανότητα και μεταφέρει στον αναγνώστη τον συγχρονισμό τους, δίνοντας την εντύπωση ότι τις βλέπεις παρά ότι τις διαβάζεις.

Κάποιος από τους ήρωες αγοράζει και πουλάει σκουπίδια , και κάποιοι άλλοι πυρηνικά απόβλητα. Το θάψιμο των σκουπιδιών σε όλο τον πλανήτη έχει κορεστεί σαν λύση στη διαχείρισή τους. Όμως κάπου πρέπει να εξαφανιστούν αυτά.

 Σε συνεργασία με Ρώσους επιχειρηματίες ο κεντρικός ήρωας μεταφέρει σε έρημη περιοχή στο Καζαχστάν μολυσμένα πυρηνικά απόβλητα και τα καταστρέφουν προκαλώντας πυρηνικές εκρήξεις, ( κομπίνες, απατεωνιές, μαυραγορίτικη κερδοσκοπία, μια απόλυτα ανοιχτή οικονομία διαφθοράς και πλιάτσικου)  με ότι αυτό συνεπάγεται για την υγεία των ανθρώπων της περιοχής, οι οποίοι ήδη υποφέρουν από δυσπλασίες και αρρώστιες προγόνων τους, όταν οι Σοβιετικοί έκαναν ήδη εκεί τα πειράματά τους. 

Δεν αφήνει όμως από έξω τις ΗΠΑ αναφέροντας παρόμοια πειράματα , εν γνώσει των συνεπειών τους, στην έρημο του Νέου Μεξικού.

Ο ίδιος ο συγγραφέας έχει πει σε συνέντευξή του ότι έδωσε αυτόν τον τίτλο στο βιβλίο του συσχετίζοντάς τον με τα καθημερινά μας σκουπίδια, τα χημικά, τα πυρηνικά απόβλητα, που θάβονται κάτω από τη γη, στη χώρα του Πλούτωνα. Underworld.

Το Γουότεργκέιτ και ο Νίξον, η δολοφονία του J.F.Kennedy, η κρίση στον Κόλπο των Χοίρων με τα πυρηνικά στην Κούβα, η υποτιθέμενη χαμένη ταινία του Αϊζενστάιν, πραγματικές αλλά και φανταστικές θεωρίες συνομωσίας, η απειλή της τρομοκρατίας από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η αυθαίρετη βία, όλα είναι μέσα στις σελίδες αυτού του βιβλίου. Με ένα τρόπο που δείχνει σεβασμό στον αναγνώστη, μέσα από ιστορίες και συναισθήματα ανθρώπων  που ζουν όλες αυτές τις δεκαετίες, μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο και κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου στην Αμερική.

Προς το τέλος του βιβλίου μας δίνει τις αλλαγές στη γειτονιά του Νικ κυρίως, στο Μπρονξ, του τέλους του 20^ου αιώνα που δεν είναι καθόλου ελπιδοφόρες για το μέλλον, με την παράνοια που αντικατέστησε τη θρησκεία, τον ελεύθερο σκοπευτή που σκοτώνει οδηγούς στη Λεωφόρο του Τέξας, τα λεωφορεία με τους Ευρωπαίους τουρίστες που βγάζουν φωτογραφίες τα χαλάσματα και το χάος της συνοικίας, τους έφηβους ροκάδες που είναι ντυμένοι σαν τρομοκράτες και στο λαιμό του κρέμονται ψεύτικες βόμβες, και πάνω απ’ όλα το νέο όπλο το Ίντερνετ.

Η πρώτη σελίδα των New York Times στις 4 Οκτωβρίου 1951, είπε ο Ντον ΝτεΛίλλο  του ενέπνευσε το Underworld.

 

 Το βιβλίο γράφτηκε το 1997.

Περιλαμβάνει πολλές ωραίες ιστορίες αλλά και Ιστορία.

Εξαιρετικό ταξίδι.