Πάπυρος IRENE VALLEJO

 

Η Ιρένε Βαγέχο γεννήθηκε το 1979 στη Σαραγόσα και σπούδασε Κλασική Φιλολογία στη Σαραγόσα και τη Φλωρεντία. Είναι συγγραφέας μυθιστορημάτων, δοκιμίων και παιδικών βιβλίων.

Το βιβλίο της «Πάπυρος: Η Περιπέτεια του Βιβλίου από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα» γνώρισε μεγάλη επιτυχία διεθνώς αφού μεταφράστηκε σε περισσότερες από 30 χώρες και έχει πάρει σημαντικά βραβεία.

Αυτά διαβάζουμε στο εξώφυλλο του βιβλίου της δίπλα σε μια φωτογραφία ενός γλυκύτατου «κοριτσιού» που αναρωτιέσαι τι μπορεί να έχει γράψει μία τόσο νεαρή γυναίκα γι' αυτό το τεράστιο, τόσο σημαντικό θέμα, το βιβλίο.

Σε ξαφνιάζει από την πρώτη σελίδα με την περιγραφή μιας ζωηρής εικόνας, καβαλάρηδων αρματωμένων που σαρώνουν τους δρόμους έξω από την αρχαία Αθήνα με τους διστακτικούς, φοβισμένους χωρικούς να τους βλέπουν να περνούν και να χάνονται προς την αρχαία πόλη. Είναι οι απεσταλμένοι του Πτολεμαίου, ο οποίος θέλοντας να εκπληρώσει το όνειρο του Αλέξανδρου, οργάνωσε έναν αγώνα συλλογής όλων των βιβλίων που υπήρχαν στον «κόσμο» για τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. 

Δοκίμιο θεώρησες ότι θα διάβαζες πάνω στο θέμα του τίτλου αλλά μια υπέροχη ιστορία πετάχτηκε ολοζώντανη μπροστά στα μάτια σου που διατρέχουν τις γραμμές του βιβλίου. Εξάλλου θα ακολουθήσουν κι άλλες πολλές ιστορίες φανταστικές ή αληθινές –πάντα ενδιαφέρουσες - από το μακρινό παρελθόν της περιπέτειας του βιβλίου.

Ένας φόρος τιμής σε όλους τους «ανώνυμους ήρωες» που συνέβαλαν στη δημιουργία και την προστασία των βιβλίων μέσα στον χρόνο. Σε αυτούς που διέσωσαν τις ιδέες αλλά και τις ιστορίες των ανθρώπων πριν από μας. Από την λήθη του χρόνου. Αλίμονο, αν δεν υπήρχαν όλοι αυτοί που δημιούργησαν τη γραφή από το μηδέν και χάραξαν πάνω στις πέτρες και τον πηλό – άφθονο  στη Μεσοποταμία – τις ιδέες και τις ιστορίες τους, το πέρασμά τους από τον κόσμο που σήμερα ονομάζουμε δικό μας.

Μια συλλογική περιπέτεια από χιλιάδες πρόσωπα που τα ονόματά τους δεν έμειναν στην ιστορία: «..αφηγήτριες, γραφείς, εικονογράφοι, μεταφραστές, πλανόδιοι πωλητές, δασκάλες, λόγιοι, κατάσκοποι, εξεγερμένοι, μοναχές, σκλάβοι, τυχοδιώκτριες…», άντρες και γυναίκες που διέσωσαν τη γνώση από  κάθε είδους καταστροφή, από τη φωτιά και την υγρασία μέχρι «τα σαγόνια των εντόμων». Από την κάθε λογής λογοκρισία. Από τη λήθη που επιφέρει ο χρόνος.

Η Βαγέχο μας ταξιδεύει στις εύφορες κοιλάδες της Μεσοποταμίας να μας δείξει τις απαρχές μιας ήσυχης επανάστασης στο δεύτερο μισό του 8^ου π.Χ. αιώνα που άλλαξε τη σχέση της μνήμης μας με το χρόνο. Την ανακάλυψη του αλφάβητου. Μετά από αυτό τίποτα δεν ήταν το ίδιο. Πριν από τη γραφή ήταν ο κόσμος της προφορικότητας, για τον οποίο μαθαίνουμε από τα γραπτά κείμενα.

Αρχαίες ελληνικές πόλεις, η ελληνιστική εποχή, που χτίζει τις πρώτες δημόσιες βιβλιοθήκες για όλους και μετά η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, καταγράφουν τη δική του πολιτισμική ιστορία για να διαμορφώσουν τον κόσμο τον δικό μας, σήμερα.

Αναφέρεται στα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για τη γραφή – εξ ου και ο τίτλος του βιβλίου της -  τα είδη των βιβλίων που υπήρξαν, τη μοναδική βιβλιοθήκη του κλασικού κόσμου, που σώζεται στο Ερκουλάνεουμ (Ηράκλειο) που μαζί με την Πομπηία στον κόλπο της Νάπολης θάφτηκε κάτω από τη λάβα του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. με μια συλλογή 2000 απανθρακωμένων παπύρων σε έπαυλη που ανήκε στον πεθερό του Ιούλιου Καίσαρα, μέχρι τη σημερινή μορφή των ηλεκτρονικών βιβλίων των «φτιαγμένων από φως».

Ένα βιβλίο για όσους αγαπούν τα βιβλία, που αξίζει τα βραβεία του.

 

A Thousand Spledid Suns

 by Khaled Hosseini

Ο εξηντάχρονος Ρασίντ παντρεύεται τη 15χρονη Μαριάμ αλλά αυτή «κάνει το λάθος» να μη μπορεί να τεκνοποιήσει. Μετά από χρόνια ο ίδιος σώζει από τα χαλάσματα του σπιτιού της, όπου σκοτώνεται η οικογένειά της,  μια άλλη 15χρονη την οποία επίσης παντρεύεται. Υφίσταται όμως και αυτή τη βία από τον σωματώδη και ζωώδη Ρασίντ . Το δικό της λάθος: γέννησε ένα κορίτσι. Μέχρι που οι δύο γυναίκες…..

Διαβάζοντάς το νιώθεις να υφίστασαι όλη τη βία, το ξύλο, την αδικία, τον φόβο, την καρτερία, την ανεκτικότητα, το κράτημα της ανάσας των δύο γυναικών κάτω από τη μπούργκα τους.

 Δεν τη φορούσαν πάντα. Μεγάλωσαν σε μια κοινωνία που οι γυναίκες – τουλάχιστον στην πρωτεύουσα Καμπούλ – είχαν ζηλευτές θέσεις εργασίας και προσωπική ζωή ανθρώπινη. Με τους καινούργιους εξουσιαστές, τους ταλιμπάν, έχασαν τη ζωή τους: Απαγορεύονταν να δουλεύουν, να βγαίνουν έξω από το σπίτι χωρίς έναν άντρα, ενώ μέσα στο σπίτι ο άντρας είχε κάθε δικαίωμα στο σώμα και στην ψυχή τους.  Η πλήρης περιφρόνηση της γυναίκας.

Διαβάζοντας την ιστορία του γιατρού Khaled Hosseini δε λυπάσαι, δε θυμώνεις απλά, μόνο πυροδοτείται μια ανάγκη ειρηνικής «συμμετοχής» σε αυτόν τον αγώνα, με όποιον τρόπο.