Σέρρα

 

του Γιάννη Καλπούζου

Το βιβλίο του Καλπούζου είναι προϊόν έρευνας όπως κάθε δουλειά του συγγραφέα. Αρχίζει με τη σφαγή των Αρμενίων του Πόντου τον Ιούνιο του 1915 και ακολουθεί την συγκλονιστική περιπέτεια του εκεί ποντιακού ελληνισμού μέσα από τη δραματική περιπέτεια ζωής του Γαληνού Φιλονίδη, μέχρι την ανταλλαγή του πληθυσμού μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας τον Ιανουάριο του 1923, έξι μήνες πριν τη Συνθήκη της Λωζάνης.

Ο φόβος, η μισαλλοδοξία, ο εθνικισμός των Νεότουρκων, το αντάρτικο των ποντίων, η προσφυγή στη ομόθρησκη Ρωσία που εν τω μεταξύ γίνεται Σοβιετική Ένωση, οι διώξεις των εκεί προσφύγων Ελλήνων, τα στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία και η μεταφορά των Ελλήνων στις στέπες του Καζακστάν με τους αφόρητους καύσωνες το καλοκαίρι και το δριμύ ψύχος το χειμώνα, οι πληροφορίες που φτάνουν από την Ελλάδα που δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές, όλα δημιουργούν μια ανασφάλεια στον πληθυσμό που δεν ξέρει πώς να δρομολογήσει τη ζωή του.

Η προσωπική αντίληψη του συγγραφέα όσον αφορά τη θρησκεία και η έλλειψη κριτικής ματιάς στο νεοσυσταθέν σοσιαλιστικό κράτος της ΕΣΣΔ, αποτελούν στοιχεία που αφαιρούν από την αντικειμενικότητα των γεγονότων.

Παρόλα αυτά, ο παραλληλισμός της περιπέτειας του ποντιακού ελληνισμού με τις κινήσεις του χορού της φωτιάς, της σέρρας, δημιουργεί μια διήγηση που σε συναρπάζει και σε ταξιδεύει όπως άλλωστε όλα τα βιβλία του Γιάννη Καλπούζου.

Ελένη ή ο Κανένας

 της Ρέας Γαλανάκη

 

Η ηρωίδα της Ρέας Γαλανάκη, η Ελένη Μπούκουρα είναι Σπετσιώτισσα. Καθόλου παράξενο για μια γυναίκα που ντύθηκε άντρας για να σπουδάσει ζωγραφική στην Ιταλία. Ίνδαλμά της φυσικά η Μεγάλη Κυρά των Σπετσών. Αν και νήπιο όταν σκοτώθηκε η Μπουμπουλίνα, η Ελένη έπλαθε με το νου της ιστορίες και ισχυριζόταν στη γειτονιά ότι θυμότανε τη Λασκαρίνα και περιέγραφε το πρόσωπό της. Υπήρχαν και άλλες ζωγραφιές της Μεγάλης Κυράς άλλοτε έτσι κι άλλοτε αλλιώς τις οποίες είδε όταν μεγάλωσε πια. Τότε όμως είχε καταλάβει είτε την ελευθερία της Τέχνης που μπορούσε να αποδώσει το ίδιο πρόσωπο με διαφορετικό τρόπο, είτε ότι αυτό συνέβαινε «διότι  ένα πρόσωπο είναι πάντα πιο πολλά.»

Αυτήν την καταπληκτική γυναίκα που έζησε μια δραματική και προκλητική, ελεύθερη και γενναία ζωή προσπάθησε να μας μεταφέρει η συγγραφέας και αν και υπάρχουν στοιχεία της ζωή της Ελένης μετέπειτα Αλταμούρα που καλύπτονται ακόμα από μυστήριο, κατάφερε να μας ζωγραφίσει ένα από τα πρόσωπα της Σπετσιώτισσας ζωγράφου της μεταεπαναστατικής Ελλάδας του 19^ου αιώνα.

The Sound and the Fury

 by William Faulkner

It has been written that this obscure way of telling a story was the only way to do it. In any case the result is this masterpiece.

Born in Mississippi in 1897 and having lived there most of his life, Faulkner published The Sound and the Fury in 1929 and was awarded the 1949 Nobel Prize in Literature.

He used the stream of consciousness among other narrative methods to tell his story, which adds to the value but also the obscurity of the book.

Stream of consciousness is a narrative mode or method that attempts to describe the various thoughts of the heroes in a novel and the feelings which pass through their minds.

The novel is separated into 4 parts:

The first part takes place on April 7^th 1928 and depicts the perplexed thoughts in the mind of Benjy, a 33-year-old congenital imbecile who has no sense of time. The author helps the reader to understand the change of time by changing from roman to italics type.

The second part is narrated by his brother Quentin during his last day alive before he commits suicide in 1910.

In the third and fourth parts he comes back to 1928  and the story starts coming out in the light little by little. The strange thing is that as a reader you still enjoy the seeming rigmarole.

After you finish reading you feel like you want to go through it again. And this is not only to uncover hidden parts but also to enjoy.

Η Αβάσταχτη Ελαφρότητα της Ύπαρξης

 του Μίλαν Κούντερα

Το βιβλίο αρχίζει με αναφορά στην αιώνια επιστροφή του Νίτσε.

«Ο μύθος της αιώνιας επιστροφής δηλώνει», λέει ο Κούντερα «πως η ζωή που χάνεται οριστικά και δεν ξαναγυρίζει, μοιάζει με σκιά, δεν έχει βάρος, είναι νεκρή εκ των προτέρων, και όσο φριχτή, ωραία και λαμπρή κι αν είναι, αυτή η φρικαλεότητα, η ομορφιά και η λαμπρότητα δεν σημαίνουν τίποτα. Δεν πρέπει να τους δίνουμε μεγαλύτερη σημασία απ’ ότι σ’ έναν πόλεμο ανάμεσα σε δυο αφρικανικά βασίλεια του 14^ου αιώνα, που σε τίποτα δεν άλλαξε τον κόσμο, παρόλο που 300.000 μαύροι βρήκαν τον θάνατο έπειτα από απερίγραπτα βασανιστήρια.»

Και συνεχίζει λέγοντας πως αν όμως αυτό επαναλαμβάνονταν στους αιώνες και ο σωρός των νεκρών έφτανε στα ουράνια η ανοησία του θα ήταν αμετάκλητη.

Όμως τα πράγματα στη ζωή μας εμφανίζονται χωρίς το ελαφρυντικό του φευγαλέου χαρακτήρα τους. Βιώνουμε τις καταστάσεις μόνο μία και μοναδική φορά.

Σαν να θέλει να δικαιολογήσει τις επιλογές των ηρώων του που βιώνουν πρωτόγνωρες καταστάσεις όπως τη Σοβιετική εισβολή στην Πράγα αλλά και στα αιώνια θέματα του ανθρώπου όπως ο έρωτας, ο θάνατος, η δίψα για ελευθερία, η ζήλια, η εξουσία , ο ατομικισμός,  η πάλη για το δίκιο του συνόλου και όλα τα θέματα που καθορίζουν τις ανθρώπινες επιλογές μέσα στη μία και μοναδική ζωή.

Με πικρό σαρκασμό και χιούμορ περιγράφει τη διαφορετική γλώσσα των εραστών, των αγωνιστών, των απλών πολιτών μέσα σε μια κοινωνία που προσπαθεί να αλλάξει ή να την αλλάξει η κάθε εξουσία.

Με απογοητευτική διάθεση απέναντι σε πολλές από τις επιλογές της ανθρωπότητας, όπως για παράδειγμα της αυτοαναγόρευσης του ανθρώπου ως βασιλιά στο βασίλειο των ζώων, αλλά και με ελπίδα την αγάπη την οποία ξεχωρίζει από το σεξ. Ερωτικές ιστορίες του ήρωα και προβληματισμοί που καταλήγουν με την αγάπη στο ψηλότερο βάθρο. Κάθε είδους αγάπη.

 Ματωμένα Χώματα (340 σελίδες)

της Διδώς Σωτηρίου

Το γεγονός ότι το παρόν βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1962 και από τότε, με μόνη εξαίρεση τους σκοτεινούς χρόνους της δικτατορίας, δεν σταμάτησε να εκδίδεται κάθε χρόνο φανερώνει την αξία του.

Η συγγραφέας, γεννημένη και αυτή σε χωριό κοντά στην αρχαία Έφεσο, καταφέρνει να αποδώσει με αντικειμενικότητα, δίκαια και τίμια μια συναισθηματικά φορτισμένη περίοδο της ελληνικής ιστορίας, αυτή της Καταστροφής της Σμύρνης το 1922 μέσα από την περιπέτεια της ζωής του κεντρικού ήρωα Μανώλη Αξιώτη.

Το βιβλίο αρχίζει με τον Μανώλη να αφηγείται:

«Ως τα δεκάξι μου χρόνια παπούτσι δε φόρεσα, μήτε καινούργιο ρούχο. Ο πατέρας μου μιαν έγνοια είχε, ν’ αποκτήσει πολλά χωράφια, λιόδεντρα και συκοπερίβολα. Η μάνα μου έκανε δεκατέσσερις γέννες, μα της ζήσαν μόνο εφτά παιδιά και από τούτα τα τέσσερα της τα φάγαν οι πόλεμοι.»

Στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης γράφει μεταξύ άλλων η Διδώ Σωτηρίου:

«Κάτω απ’ τον Μανώλη Αξιώτη, τον κεντρικό αφηγητή του βιβλίου, υπάρχει ο Μικρασιάτης αγρότης, που έζησε τα Αμελέ Ταμπούρια του 1914-18, που φόρεσε αργότερα τη στολή του Έλληνα φαντάρου, που είδε την καταστροφή, έζησε την αιχμαλωσία και που πρόσφυγας έφαγε πικρό ψωμί, σαράντα χρόνια λιμενεργάτης συνδικαλιστής, μαχητής της Εθνική Αντίστασης.

Ήρθε και με βρήκε και μου έδωσε ένα ντεφτέρι με τις αναμνήσεις του. Συνταξιούχος, κάθισε με υπομονή και κοπίασε να γράψει με τα λίγα γραμματάκια του, τα όσα είδαν τα μάτια του εξήντα τόσα χρόνια.»

    

I Know Why The Caged Bird Sings

 

 by Maya Angelou

This is the first of the writer’s 7- volume autobiography.

As a black woman she faced racism, extreme poverty and cruelty. She was only three and her brother four when “our parents had decided to put an end to their calamitous marriage, and Father shipped us home to his mother” with tags on their wrists with their names on them.

So in this first volume she goes through her childhood with her grandmother in the American South of the 1930s.

There is almost no trauma she doesn’t suffer and not only by the discrimination all black people living in that side of the city face.

 Nevertheless, she has the power to love life and see the beauty of the world even after the rape by her mother’s lover.

The first volume finishes with her secret pregnancy at the age of sixteen. After teenage  confusion in her head whether she was a lesbian or not, because of very small breasts and her voice becoming hoarse, she decides to have “a sexual intercourse” with a handsome boy. Although this does not give an answer to her doubts about her sexuality, it gives her a son.

“Mother asked, ‘Who is the boy?’ I told her.

‘Do you want to marry him?’

‘No.’

‘Does he want to marry you?’ The father had stopped speaking to me during my fourth month.

‘No.’

‘Well, that’s that. No use ruining three lives.’ There was no overt or subtle condemnation. She was Vivian Baxter Jackson (her mother). Hoping for the best, prepared for the worst, and unsurprised by anything in between. Daddy Clidell assured me that I had nothing to worry about. That ‘women been gittin pregnant ever since Eve ate the apple.”