Η Θεσσαλονίκη μου, 1

Ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος ο Β, ονόμασε την κόρη του Θεσσαλονίκη, διότι συνέπεσε η γέννησή της με τη νίκη του επί των Θεσσαλών, το 353 π.Χ.

Ένας από τους στρατηγούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο Κάσσανδρος, μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, επιδόθηκε στην ίδρυση πόλεων με την ελπίδα να διαδεχτεί τον Στρατηλάτη στον θρόνο της τεράστιας αυτοκρατορίας του. Έτσι αφού σκότωσε την μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου και παντρεύτηκε την ετεροθαλή αδερφή του, Θεσσαλονίκη, ίδρυσε την πόλη Κασσάνδρα από το όνομά του και τη Θεσσαλονίκη από το όνομα της γυναίκας του. Ήταν το 315 π.Χ.

Από τότε η Θεσσαλονίκη ήταν πάντα μια μεγάλη πόλη. Ευρισκόμενη σε μια εύφορη περιοχή και καλά προφυλαγμένη από όλες τις πλευρές, εξελίχτηκε σε μια πλούσια πόλη με αυξανόμενο πληθυσμό. 

Τον 3^ο μ. Χ. αιώνα, ένας Ρωμαίος αξιωματικός ο Δημήτριος ο οποίος είχε ασπασθεί τον Χριστιανισμό, μαρτύρησε και οι πιστοί του έφτιαξαν ένα μικρό λατρευτικό τόπο κοντά στην αρχαία αγορά ( σήμερα ανασκαμμένη στην Αριστοτέλους, πάνω από την οδό Εγνατία). Γύρω από την αγορά υπήρχαν πολλά τέτοια παρεκκλήσια, όπου ήταν θαμμένα τα οστά μαρτύρων. Κάποιος ρωμαίος Έπαρχος, ο οποίος γιατρεύτηκε χάρη στη θαυματουργή δύναμη του Δημητρίου, έχτισε έναν μεγαλοπρεπή ναό στην ίδια περιοχή όπου μαρτύρησε ο Δημήτριος. Αυτός ο ναός με τα περίφημα  ψηφιδωτά κάηκε στη μεγάλη πυρκαγιά της πόλης, το 1917 μαζί με ένα μεγάλο μέρος της πόλης. Σήμερα μπορεί κανείς να θαυμάσει μέρος του ψηφιδωτού που παριστάνει τον Άγιο Δημήτριο, λαμπρό στρατηγό που «οι μαρτυρίες» τον θέλουν  να σώζει την πόλη από διάφορους εχθρούς ανά τους αιώνες!

Από την Θράκη μέχρι την Αδριατική, η Θεσσαλονίκη ήταν για αιώνες η κατά πολύ μεγαλύτερη και πλουσιότερη πολυπολιτισμική πόλη όλης της περιοχής. Προστατευμένη από τα ισχυρά τείχη αλλά και τον κλειστό κόλπο της, δεν ήταν εύκολος στόχος κανενός κατακτητή.

Σύμφωνα με μια παράδοση των Οθωμανών, ο σουλτάνος Μουράτ ο 2^ος  μια νύχτα του 1430, είδε στον ύπνο του ότι ο θεός του έδωσε ένα όμορφο, μοσχομυρωδάτο τριαντάφυλλο να το μυρίσει. Όταν ο Μουράτ τον ρώτησε αν μπορούσε να το κρατήσει, ο Θεός του είπε ότι το τριαντάφυλλο ήταν η Θεσσαλονίκη  και ότι ήταν δική του. Στην πραγματικότητα ο Μουράτ ήθελε από την αρχή την Θεσσαλονίκη δική του, όχι μόνο επειδή ήταν σημαντικό λιμάνι στη Μεσόγειο αλλά και επειδή στην ουσία, είχε παραδοθεί στους Οθωμανούς από καιρό. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν στη δύση της και δεν μπορούσε να βοηθήσει τη Θεσσαλονίκη. Τα ¾ του πληθυσμού της εγκατέλειψαν την πόλη εξ αιτίας της πολιορκίας του Μουράτ του Β το 1422 και μόνο 10.000 έμειναν να την υπερασπιστούν. Όλο και πιο πολλοί από αυτούς εξέφραζαν την επιθυμία να παραδοθούν, διότι η τακτική των Οθωμανών ήταν γνωστή: Μια πόλη ή παραδίδονταν με τη θέλησή της και δεν θα υφίστατο  καμιά τιμωρία ή θα αντιστέκονταν και μετά την κατάκτησή της θα λεηλατούνταν μέχρι τελικής καταστροφής και της πόλης και των κατοίκων της, οι οποίοι θα πωλούνταν σκλάβοι στην καλύτερη των περιπτώσεων ή θα σφαγιάζονταν επί τόπου.

Η πολιορκία της πόλης άρχισε το 1422. Οι περισσότεροι κάτοικοι ήθελαν να παραδοθούν φοβούμενοι τα αντίποινα των Οθωμανών. Ο Πατριάρχης Συμεών, δεν ήθελε να ακούσει κάτι τέτοιο και μετά τον θάνατό του το 1429, ο Μουράτ ετοίμασε τα όπλα του γύρω από την πόλη για να την εκπορθήσει. Ρώτησε για τελευταία φορά αν ήθελαν να παραδοθούν και οι λιγοστοί κάτοικοι βλέποντας ένα Ενετικό καράβι στο λιμάνι και ελπίζοντας στη βοήθειά τους, αρνήθηκαν και πάλι.

 Το πρωί της 29^ης Μαρτίου 1430 ο Μουράτ με όλες του τις δυνάμεις μπήκε στην πόλη και την κατέστρεψε εντελώς. Υπάρχει η μαρτυρία ενός επιζώντα του Ιωάννη Αναγνώστη, ο οποίος ανάμεσα στα άλλα συνταρακτικά γράφει: « Κάθε στρατιώτης- Τούρκος- με το πλήθος των αιχμαλώτων που είχε πιάσει βιάζονταν να βγει από την πόλη για να μην έρθει κάποιος πιο δυνατός και του τους κλέψει. Αν δε, έβλεπε και κάποιος ήταν γέρος ή άρρωστος, του έκοβε το κεφάλι και συνέχιζε την πορεία του έξω από την πόλη, για να πουλήσει τους αιχμαλώτους του…και η πόλη είχε γεμίσει από θρήνους και απελπισία». 

Έτσι 23 χρόνια πριν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, έπεσε η Θεσσαλονίκη στα χέρια των Τούρκων. Εκεί θα ζούσαν μαζί Έλληνες και Τούρκοι αλλά και Εβραίοι που θα έρχονταν αργότερα στην πόλη, επί σχεδόν 5 αιώνες, μέχρι το 1912 που μπήκε στην πόλη ο ελληνικός στρατός!

(Συνεχίζεται)