The Crying of Lot 49

by Thomas Pynchon

Δε θα το διάβαζα, αν δεν έπρεπε να το διαβάσω για το διαδικτυακό μάθημα που παρακολουθώ: “The American Novel since 1945”.

Κάποια άλλη στιγμή ίσως να το έβλεπα αλλιώς, βέβαια.

 Πάντα όμως, όπως όλοι όσοι διαβάζουμε γνωρίζουμε, η συγκεκριμένη χρονική στιγμή που διαβάζεται ένα βιβλίο επηρεάζει τη γεύση που αφήνει, και αυτό είναι κάτι που απλώς συμβαίνει. Ακούσια.

Όλοι οι μεταμοντέρνοι λογοτέχνες, όπως ονομάστηκαν αυτοί που έγραψαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, έχουν βασικό προβληματισμό με τη χρήση της γλώσσας. Είναι αυτή που με την υπερβατική της δύναμη κάνει κουμάντο στο τι θα γράψει ο συγγραφέας.

  Ο συγγραφέας πέθανε, είναι ένα σύνθημα. Άρα η γλώσσα κάνει ότι θέλει, λέει την ιστορία όπως θέλει.

 Έτσι εντάσσουν ημιτελείς φράσεις, κενά στους συλλογισμούς, ιδέες που υποτίθεται ότι εννοούνται και αινιγματικές μεταφορές που μπορεί και να μην σημαίνουν κάτι, τα εντάσσουν στο έργο τους. Σ’ αυτό το πλαίσιο κινείται και το βιβλίο που παρουσιάζεται σήμερα.

Η κεντρική ηρωίδα, με το διασκεδαστικά συμβολικό όνομα Oedipa Maas, ανοίγει τη νουβέλα του Pynchon, λαμβάνοντας μια επιστολή που την ενημερώνει ότι μετά το θάνατο του πρώην πάμπλουτου εραστή της έχει οριστεί από  αυτόν εκτελέστρια της διαθήκης του.

Δέχεται και στην πορεία αυτής της διαδικασίας που δεν ξέρει καλά-καλά τι σημαίνει, βρίσκεται μπροστά σε κάποιο μυστήριο που έχει σχέση με μια μυστική ταχυδρομική υπηρεσία που δρα υπογείως στις ΗΠΑ, αλλά η ιστορία της ξεκινάει αιώνες πριν στην κεντρική Ευρώπη.

«Φτιαγμένη» είτε με ποτό είτε με ναρκωτικά ούτε η ίδια η Oedipa – που είναι η αφηγήτρια- αλλά ούτε και ο αναγνώστης μπορεί να βγάλει κάποιο σίγουρο συμπέρασμα σχετικά με το μυστήριο που προσπαθεί να διαλευκάνει επισκεπτόμενη διάφορους ανθρώπους από μέλη ακροδεξιών οργανώσεων και ηθοποιούς μέχρι καθηγητές Πανεπιστημίου.

Ας μην ξεχνάμε ότι το έργο γράφτηκε τη δεκαετία του ΄60, ό,τι κι αν αυτό μας λέει για την Αμερική, τους αγώνες για δικαιώματα στους μαύρους και στις γυναίκες και αυτούς εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ, τις δολοφονίες του προέδρου Τζων Κένεντι και του αγωνιστή Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, τους πειραματισμούς με τα ναρκωτικά, και το γενικότερο κοινωνικοπολιτικό χάος.

Όσο προχωράει η ιστορία και το μπέρδεμα στο βιβλίο και στο κεφάλι μας, δεν καταλαβαίνουμε αν αυτό που διαβάζουμε είναι λόγω κάποιων μυστηριωδών συνομωσιολογικών καταστάσεων που μας διαφεύγουν ή η Oedipa έχει απλώς μαστουρώσει με LSD ή μήπως έχει ξεπεράσει τα όρια της λογικής και ταξιδεύει για αλλού!

Πάντως αν κάνουμε υπομονή και την ακολουθήσουμε μέχρι το τέλος θα διαβάσουμε έκπληκτοι ότι η εξήγηση που έψαχνε να βρει και που την πήγαινε από το ένα στο άλλο και όλο πιο βαθειά, της έγινε αδιάφορη και δεν ξεκαθαρίστηκε ούτε η υποψία της μήπως όλα αυτά ήταν ένα παιχνίδι που της φόρτωσε ο πρώην της, ή μήπως ήταν όλα ψευδαισθήσεις που τις γεννούσε το άρρωστο μυαλό της – αφού και ο ψυχαναλυτής που την παρακολουθούσε τρελάθηκε και αυτός και πυροβολούσε όποιον έβρισκε γιατί πίστευε ότι οι Εβραίοι τον κυνηγούσαν να τον σκοτώσουν, επειδή στον πόλεμο συνεργάστηκε με τους Ναζί κάνοντας πειράματα σε αθώους.

 Ή μήπως δεν υπήρχε κανένα μυστήριο, καμία παγκόσμια συνομωσία και όλα τα «σημάδια» ήταν απλώς τυχαία και δεν είχαν καμιά σημασία;

Λογοπαίγνια με τα ονόματα των ηρώων αλλά και με λέξεις, όπως το lot του τίτλου που αφού το αναφέρει με όλες του τις έννοιες -και κυρίως ως parking lot, στο οποίο εργάζονταν ο άντρας της Οιδίπας (!!)- σε όλη την ιστορία, μόλις στις δυο τρεις τελευταίες σελίδες αναφέρεται με την έννοια με την οποία το χρησιμοποιεί στον τίτλο: αντικείμενο που εκτίθεται σε δημοπρασία. Με το νούμερο 49. Και που αντιπροσωπεύει τη συλλογή γραμματοσήμων του  Pierce Inverarity(!!)- μπορείς να κάνεις διάφορα παιχνίδια και με το όνομά του πρώην εραστή. (Γεμάτη η γλώσσα του Pynchon με αστεία, λογοπαίγνια και σάτιρα). 

Αλλά και το crying του τίτλου που απλά σημαίνει -αλλά δεν το διανοείται ούτε καν ο αγγλόφωνος αναγνώστης- την αναφώνηση ενός αντικειμένου κατά τη δημοπράτηση, για να αρχίσουν οι προσφορές.

Έτσι λοιπόν και αφού στο τέλος του βιβλίου πια καταλαβαίνουμε τον τίτλο του, τελειώνει η ιστορία, με την Oedipa να κάθεται στην αίθουσα δημοπρασίας και να περιμένει να λύσει το μυστήριο –αν υπήρχε τελικά- όταν εμφανιζόταν επιτέλους αυτός που επιθυμούσε διακαώς να διεκδικήσει τη συλλογή γραμματοσήμων, που είχε να κάνει με το παράνομο σύστημα διακίνησης αλληλογραφίας. 

Αυτός που θα την οδηγούσε σε λύση.

Μέχρι εδώ. 

Δεν πρόλαβε να εμφανιστεί, γιατί εδώ τελειώνει το βιβλίο!

 Οι δύο τελευταίες προτάσεις της νουβέλας είναι:

“The auctioneer cleared his throat. Oedipa settled back, to await the crying of lot 49”.

Μπορώ να φανταστώ τα γέλια του Pynchon όταν έγραφε το τέλος του βιβλίου του.

 Εξάλλου σε όλη την εξέλιξη μπορείς να διακρίνεις το χαμόγελό του, την ειρωνεία απέναντι στους λογοτέχνες και στις τεχνικές τους, όπως πχ να χρησιμοποιήσουν ονόματα ηρώων που να τους χαρακτηρίζουν κατά κάποιον τρόπο ή να σημαίνουν κάτι, όπως πάρα πολλοί σημαντικοί λογοτέχνες είχαν κάνει μέχρι τότε.

Το βιβλίο έγινε μεγάλη επιτυχία όταν κυκλοφόρησε στη δεκαετία του '60 και ακόμα θεωρείται από τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης Αμερικάνικης λογοτεχνίας.

Ο Τόμας Πίντσον, είναι σήμερα 80 χρόνων και αποστρέφεται όπως πάντα τη δημοσιότητα. 

Ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε γι αυτόν και υπάρχουν μόνο δύο φωτογραφίες του.